Iedere studie over kantoorgeluiden zegt hetzelfde: geluid is de voornaamste boeman. Vanuit de meest onherleidbare krochten schiet hij als gewiekst sluipschutter de concentratie van menig hardwerkende collega’s aan flarden. Tijdens het SXSW-festival heb ik mij ondergedompeld in een spoedcursus van twee internationale geluidsgoeroes over een nieuw fenomeen: het ‘soundscapen’ van je slimme werkplek. Want gelukkig weerklinkt er als oplossing voor lawaai een tegengeluid, in de vorm van… tegengeluid. Huh, wat?
Julian Treasure van The Sound Agency, en Phillip Vanhoutte van Plantronics, zijn in Austin de mannen van de geluidsplannen. Beiden schreven al boeken over slimmer omgaan met geluid. Sound Business van Julian en The Smarter Working Manifesto van Philip, zijn zeker boeken die op je verlanglijstje thuis horen.
Zo doet Julian als communicatie-expert al jaren onderzoek naar het optimaliseren van geluid en helpt hij bedrijven en grote winkelcentra te laten groeien door middel van soundscaping. Dat is een hip woord voor het akoestisch inrichten van je leefomgeving, waarbij geluidsniveaus, golven en frequenties worden berekend en de nadruk vooral komt te liggen op de beleving van geluid. Dit moet niet alleen de bron van het lawaai aanpakken maar ook het gevoel dat geluidshinder veroorzaakt, tegengaan.
Van Julian leer ik dat geluid ons op vier manieren beïnvloedt: fysiologisch, psychologisch, cognitief en gedragsmatig. De mens beschikt maar over een zeer kleine hoeveelheid bandbreedte voor de verwerking van geluidsinput. Niet gek dus, dat geluid ons wanhopig kan maken. En voor mensen die niet kunnen ontsnappen aan dit soort overlast, kan het ook nog eens zeer schadelijk zijn voor de gezondheid. Het open kantoor is daarbij voor velen een grote boosdoener. Zo wijst onderzoek door Opion Matters uit dat in Duitsland maar lieft 96,5 procent van de werknemers op werk wordt afgeleid door lawaai. Daarbij is klacht nummer één luidruchtige collega’s gevolgd door de algehele akoestiek.
Zo werkt het beoogde effect van open werkruimtes juist averechts. Waar het had moeten zorgen voor meer productiviteit, onderlinge communicatie en samenwerking neemt in werkelijkheid de productiviteit volgens Plantronics een duik van 37 procent, terwijl het stresslevel een toename kent van 47 procent. Werknemers laten het er niet bij zitten. In totaal geeft 71 procent van de ondervraagden hun ongenoegen aan bij het management. Change will come, denken ze, maar in 40 procent van de gevallen wordt er niets gedaan en 56 procent van de tijd zijn de ondernomen acties niet effectief. Managers hebben er immers zelf vaak geen last van. Uit frustratie gaan de assertieve werknemers op zoek naar eigen oplossingen. Zo zet 66 procent een koptelefoon op en waant 60 procent zich vervolgens in de wondere muziekwereld voor afleiding. Geluid als antwoord op geluid. Het is een kortetermijnoplossing voor een langtermijnprobleem. Dus, what’s next?
De man die daar alles van weet is Phillip Vanhoutte. Slimmer werken heeft hij tot sport verheven. Zijn antwoord: gooi slimme werkplekken en soundcaping samen. De piramide voor een goede aanpak begint bij het aanpakken van de akoestiek, vervolgens de geluidsbronnen, dan het geluidssysteem en vervolgens eindig je bij de inhoud.
Voor een goede akoestiek moet ook rekening worden gehouden met plafonds, tegels en vloeren. Een open ruimte kan, maar voorzie daarbij in speciale ruimtes waar men in alle rust kan samenwerken, concentreren, ontspannen en communiceren. Muziek helpt hierbij niet, omdat het is bewezen dat de concentratie niet wordt bevorderd. Het is een gerichte concentratie op de inhoud dat de communicatie juist effectiever maakt. Dus ondanks dat werknemers aangeven dat ze als afleiding naar de muziek grijpen… het leidt toch echt niet tot betere prestaties. Of het nu gaat om je voorkeur in de laatste zwijmel liedjes van Ed Sheeran en Sam Smith (39% van de Britten), de gitaarklanken van Linkin Park, Metallica en Rammstein (42% van de Duisters) of de elektronische computermuziek van David Guetta en Rihanna (32% van de Fransen).
Tools zijn wel weer van grote invloed. Hinder en irritaties door niet-werkend apparatuur laat menig medewerker nagelbijtend achter. Een telefoongesprek waarbij doorschakelen hapert en conference calls waar je de hele tijd uitgegooid wordt, zijn funest. Door middel van Unified Communication in de vorm van slimme headsets, software en producten elimineer je irritaties. Als je als kers op de taart de hele boel dan ook nog ‘soundscaped’, transformeer je geluid van hinder tot waar genot.
