Op Dutchcowboys zitten nogal wat bezoekers uit de (online) marketingwereld, voor wie deze vraag vast wel eens speelt. Niet dat u nou allemaal massaal doelbewust slogans kaapt, wel dat u af en toe denkt “hmmm, wat ik net heb verzonnen ken ik dat niet ergens van?”. Of dat u iets heeft bedacht en een ander springt op uw nek, terwijl u helemaal die ander niet in gedachten had bij het brainstormen over een slogan. En soms wilt u gewoon doelbewust een parodie.
U weet vast dat een slogan auteursrechtelijk beschermd kan zijn. Daar wordt nog wel eens hard over gevochten, bijvoorbeeld in de u vast bekende zaak rond de slogan “Zo. Nu eerst een Bavaria”. Na de uitspraak van de rechtbank (“ja, auteursrecht”) duikelden alle juristen (van advocaten tot hoogleraren) over elkaar heen: de een vond geen auteursrecht, de ander van wel. Ik zat in het “ja-auteursrecht-kamp“, maar het hof besloot uiteindelijk in hoger beroep dat alle “ja-zeggers” ongelijk hadden. Zo ver mij bekend is er geen nieuwere uitspraak van een hogere rechter over auteursrecht op slogans, dus hier moeten we het voorlopig “mee doen”. Nou weet u nog niks, behalve dat ik ook wel eens ongelijk heb en het kennelijk ook voor een beroemde prijswinnende slogan nog lastig kan zijn om auteursrecht te claimen.
Zijn er nog andere manieren dan auteursrecht om een slogan te beschermen, zoals het merkenrecht? Soms denk je immers bij je slogan: “auteursrecht mwah, zo creatief was ik nu ook weer niet”, of wil je gewoon iets geregistreerds en dus tastbaarders om mee te zwaaien naar kapers. Zo’n zaak speelde vorig jaar. IT-bedrijf Conclusion had als beeldmerk “Business done differently” en vond het niet grappig dat PriceWaterhouseCoopers “digital done differently” gebruikte. Conclusion had echter bij de start van de procedure al in de gaten dat het merkenrecht “hem niet ging worden”: als het de slogan niet als beeldmerk, maar als woordmerk had proberen te laten inschrijven, zou dat geweigerd zijn. De reden zou zijn geweest dat slogans van nature niet geacht worden als merk (onderscheidingsteken voor een product of dienst) te kunnen dienen, tenzij iedereen (in de hele Benelux!) de slogan inmiddels kent en onmiddellijk denkt aan een bepaald bedrijf. Zo’n inschrijving als woordmerk was bijvoorbeeld wel geslaagd voor “Merci, dat jij er bent” (en “Leonidas, omdat jij het bent” mocht toen niet meer). Op de woorden in beeldmerk kun je geen beroep doen als het als woordmerk geweigerd zou zijn.
Anyway, Conclusion besloot een verbod te vragen omdat het “onrechtmatig” was en niet op grond van haar merk. Die laatste reddingsboei is er alleen als iets als woordmerk geweigerd zou worden en dat was hier nu precies het geval. In beginsel mag je leentjebuur spelen bij je concurrent, ook als die daar schade door oploopt of er verwarring ontstaat. Alleen als er sprake is van “bijkomende omstandigheden”, bijvoorbeeld het bewust creëren van nodeloze verwarring om op die manier sneaky klanten bij de concurrent weg te lokken kan dat anders zijn. Daar was hier geen sprake van.
Wat leren we hier van? De behoudenden onder u zouden houvast kunnen hebben aan de regel “als ik ‘m goed genoeg vind om te lenen, is ie waarschijnlijk creatief genoeg voor auteursrecht” (in de lagere rechtspraak wordt al snel auteursrecht in een slogan gezien, al is de vraag of dat zo blijft na “Bavaria”). Heeft uw opdrachtgever diepe zakken, dan kan het lonen om van die regel af te wijken en door te gaan tot in hoger beroep, zoals Yourhosting deed in de Bavaria-kwestie. Check dan ook gelijk eens of de slogan niet als merk, alleen als beeldmerk of ook als woordmerk geregistreerd is (of als woordmerk geweigerd). Dat kan een clue zijn.
