Kluun is een schrijver, een verhalenverteller, maar ook een voorlezer. Hij heeft deze week op Storytel de luisterversie van zijn boek DJ gelanceerd: een bijzondere samenwerking met DJ Bart Thimbles, die volgens de schrijver honderden uren in zijn booth besteedde om geluiden aan Kluuns vertelling toe te voegen. We vroegen Kluun of hij zelf liever leest of luistert en hoe het is om je eigen boek in te spreken.
Kluun is helemaal niet zo’n traditionele schrijver als je kijkt naar hoe hij te werk gaat. “Ik denk veel in beelden. Ik noem mijn hoofdstukken dan ook scènes, want ik zie dingen voor me. Ik denk heel filmisch. Bij DJ dacht ik meteen: ‘daar zit zoveel muziek in, het zou te gek zijn als het met muziek kon worden uitgebracht’. Ik heb het tijdens het Amsterdam Dance Event met DJ Bart Thimbles wel live ten gehore gebracht toen het boek vijf jaar geleden verscheen.”
Nu is het boek er ook in luistervorm, maar wat geniet Kluuns voorkeur in het verslinden van boeken: lezen of luisteren? “Luisteren, want ik ben een luie lezer. Ik heb hetzelfde als veel mensen: als ik doordeweeks heb gewerkt, dan heb ik geen zin meer om te lezen. Ik wil dan gewoon Netflixen en niks doen. Op vakantie verslind ik boeken, maar als ik een boek begin te lezen en de vakantie is afgelopen, dan blijft het toch vaak liggen. Luisteren past mij beter: ik loop hard en ik fiets veel in Amsterdam. Vroeger luisterde ik muziek, nu luister ik boeken. Ik ben er een jaar of twee geleden mee begonnen en ik merk dat ik 2 tot 3 keer meer boeken ‘lees’ door te luisteren.“
Luisterboeken zijn belangrijk geworden voor Kluun en dus niet alleen omdat hij ze zelf ook maakt. “Ik raakte erdoor geïnspireerd door het boek De Eeuw van mijn Vader van Geert Mak. Ik had het nog nooit gelezen, het is al twintig jaar oud en ik heb het pas vorig jaar helemaal tot me genomen. Maar ook de serie de Bourgondiërs van Bart van Loo is genieten. Hij praat heel mooi Vlaams over ridders en steekspelen. Toen dacht ik: ‘Het is zo gaaf als je dit op DJ doet, alsof je voelt dat je in de woestijn bij Burning Man staat of in een club in Las Vegas. Net als hoorspelen van vroeger, maar dan met meer computertechnieken, zonder mannen in grindbakken.”
Maar wel met zijn eigen stem, want Kluuns DJ is op Storytel voorgelezen door de schrijver zelf. Is dat niet gek, je eigen boek voorlezen? “Ik vind dat het te saai begint. Als ik een boek heb gemaakt, dan ken ik elke zin. Je bent er twee jaar mee bezig, er zijn vijftien versies omdat je steeds weer met je redacteur en je taalcorrector over het boek heengaat. Ja, dan heb je je boek wel gehad. Maar DJ is alweer vijf jaar geleden. Ik heb boeken gemaakt waar mensen om moeten huilen of lachen, maar technisch gezien is DJ mijn beste boek. Ik was een aantal dingen vergeten, dus tijdens het voorlezen werd ik verrast door mijn eigen boek.”
Uiteindelijk heeft Kluun zo’n twaalf uur in de studio doorgebracht om het boek goed op de ‘band’ te krijgen. Toch zal hij dat in de toekomst misschien wel vaker moeten doen, want we lezen steeds minder boeken en steeds meer op onze smartphone. Lezen, luisteren: we doen het volop. Kluun vindt het potentieel dat we straks geen boeken meer lezen, maar luisteren, prima. “Ik heb daar geen enkele moeite mee. Ik kom vaak op middelbare scholen en als ze een roman moeten lezen, zo’n dikke: poeh! We zitten allemaal op onze telefoon, dus de aandachtsspanne wordt korter.”
“Ik denk dat de roman de opera wordt van de 21e eeuw. Als ik langs het Concertgebouw fiets, dan zie ik die grijze golf naar binnen gaan… Ik ben gek op verhalen en ik denk dat die nooit doodgaan, maar je moet het anders doen dan in een roman. Ik heb met Storytel geprobeerd om iets te maken waarvan mensen die niet zo vaak in een boekhandel komen, denken: ‘Shit, dit is toch wel heel leuk.’ En dan een ander boek gaan lezen of luisteren. Hoe maakt niet uit, als je maar geniet van het verhaal.”
En zijn eigen verhaal, wat als niet hij het had voorgelezen maar iemand anders? “Dan zou ik een DJ vragen. Mijn boek is in het Engels ook voorgelezen door een DJ. Een DJ voor dit boek is toch een leuke knipoog, zoals Armin van Buuren. Hij heeft me ook geholpen aan een leuke quote van hem in het boek, over de leegte van het dj-leven en dat als je niet oppast, je een soort karikatuur wordt van jezelf. DJ’s zijn merken: er hangen zoveel mensen omheen die afhankelijk zijn. Je loopt dan kans dat je op de automatische piloot gaat, in plaats van creatief bezig blijft. Dat gebeurt het personage in mijn boek, DJ Thor, ook. Die leegheid van roem heb ik proberen te beschrijven: we willen allemaal likes, volgers, roem, maar het is ook leeg: DJ’s moeten echt sterk in hun schoenen staan om te blijven beseffen waarvoor ze het doen.”
In het boek leren we ook Kluun kennen, een schrijver die het verhaal van DJ Thor neerpent. Iets waar Kluun vaker van wordt ‘beticht’ is dat hij autobiografisch schrijft. “Dat valt uiteindelijk mee: in Komt een vrouw bij de Dokter is Stijn een uit de hand gelopen versie van mezelf. Als ik de jas van Stijn aantrek, dan durf ik alles, zoals openlijker over seks schrijven. In dit geval leek het me leuk om Kluun op te voeren. Ik heb zelf drie dochters, maar Kluun in het boek heeft een zoon en een dochter. Vrienden vragen wel eens waarom ik de behoefte heb om mezelf als lul neer te zetten en je kunt er ongetwijfeld een legertje psychologen op loslaten. Maar dit is een verkenning van wat er zou zijn gebeurd als ik bepaalde karaktertrekken heb. Dan neemt de schrijver in mij het over en het is leuk om daarmee op de loop te gaan en het nog erger te maken.”
Dat merkt hij ook van dichtbij: “Als mijn vrouw in het begin van onze relatie aan anderen vertelde dat ze iets met Kluun had, dan vonden mensen daar wat van. Nu kennen we elkaars vrienden en kunnen ze zich niet voorstellen hoe andere mensen denken over mij. Het maakt uiteindelijk niet uit of wat je schrijft echt gebeurd is: het komt uit jouw hoofd. Mensen denken bovendien altijd dat jij het bent. Als je dat niet durft, dan moet je stoppen. Barry Atsma vertelde me na Komt een vrouw bij de Dokter ook dat mensen hem boos aankeken als hij een trein instapte: ook al speelde hij slechts een rol. Zelfs hij maakte dat mee.”
.
De meningen van anderen hebben Kluun in ieder geval niet tegengehouden om de schrijver in zichzelf weer op te roepen en na vele jaren met DJ op de proppen te komen. Een boek dat je nu dus niet alleen kunt lezen, maar ook op Storytel kunt luisteren. Kluun vertelt het verhaal en DJ Bart Thimbles heeft van deurbel tot DJ-set gezorgd voor alle geluiden om je het gevoel te geven dat je er middenin zit. Wil je het zelf ook ervaren? Je kunt het boek nu beluisteren op Storytel. Ook is er een limited edition-luisterplaat uitgebracht met een op het boek gebaseerde track van DJ Jean. Je maakt er kans op door je aan te melden op Storytel via deze link.
