Dachten we zes maanden geleden nog dat we ons met vaccineren uit de pandemie konden prikken, inmiddels wordt duidelijk dat het coronavirus nog lang onder ons zal blijven. De geschiedenis leert ons dat de introductie van nieuwe virussen doorgaans gepaard gaat met terugkerende besmettingsgolven over een periode van meerdere jaren. Een dergelijk beeld komt duidelijk naar voren, ondanks dat er slechts een beperkt aantal nieuwe virusintroducties is gedocumenteerd. Virussen hebben nu eenmaal de nare eigenschap om constant te muteren en tussen al die willekeurige mutaties zit er zo nu en dan wel eentje die zich succesvol weet te verspreiden. De ziekmakende eigenschappen van zo’n succesvolle variant zijn vervolgens elke keer weer een verrassing.
Gedurende een periode oplopend tot meerdere decennia zal het coronavirus zich aanvankelijk vlot aanpassen aan zijn nieuwe menselijke gastheer. In dit artikel heb ik uitgebreid beschreven dat dit kan betekenen dat het virus zich hetzij ontwikkelt tot niets meer dan een gewone verkoudheid hetzij dat het zich overeenkomstig het influenzavirus ontwikkelt tot een soort van jaarlijks terugkerende griep. Hoe dan ook, de impact van dit virus op de mensheid zal zich de komende jaren blijven manifesteren. Het leidt naar alle waarschijnlijkheid tot terugkerende besmettingsgolven met steeds weer nieuwe varianten. Deze zullen de ene keer milder en de andere keer ernstiger van aard zijn.
De introductie van nieuwe virussen binnen de menselijke populatie is altijd gepaard gegaan met een enorm verlies aan mensenlevens en onbeschrijfelijk leed. Behalve dat er sprake is van een selectiedruk op de evolutionaire ontwikkeling van het virus, introduceert het virus op zijn beurt namelijk ook een selectiedruk op de evolutionaire ontwikkeling van zijn gastheer. De ten aanzien van het virus genetisch kwetsbare en ongevaccineerde individuen zullen vroeg of laat sterven of geïnvalideerd achterblijven. Terugkerende besmettingsgolven over een periode van meerdere jaren garanderen bovendien dat iedereen vroeg of laat met dit virus te maken krijgt. In dat opzicht kun je dus maar beter goed gevaccineerd zijn.
Hopelijk ontwikkelt zich na verloop van meerdere decennia een soort van mildere verstandhouding tussen de mensheid en dit nieuwe virus, zoals dit nu reeds voor de griep geldt. Omdat te verwachten valt dat een virus zich vele malen sneller aan zijn gastheer aanpast dan de gastheer aan het virus, zullen de moderne vaccinatiecampagnes nauwelijks van invloed zijn op het bereiken van een dergelijke (hopelijk) mildere verstandhouding.
Ongevaccineerden die zeggen volledig te vertrouwen op hun immuunsysteem onderschatten het gevaar dat uitgaat van elk nieuw virus. Veelal trekken ze een onterechte vergelijking met het influenzavirus, dat echter reeds millennia met ons samen optrekt. Het ligt in de lijn der verwachting dat het influenzavirus zich over de millennia heeft aangepast aan zijn gastheer en daardoor milder is geworden. Via de weg van natuurlijke selectie heeft het influenzavirus daarnaast invulling gegeven aan onze eigen immuunrespons op de griep. Daarvoor zijn in de loop van de geschiedenis vele individuen voortijdig gestorven, terwijl met name de toevallig genetisch beter aangepaste individuen het hebben overleefd. Dat is de manier waarop natuurlijke selectie werkt. Nieuwe virussen gaan overeenkomstig natuurlijke selectie namelijk per definitie over lijken. Ongevaccineerden lijken bereid zich vrijwillig bloot te stellen aan een dergelijk Darwiniaans experiment, zodat het coronavirus kan bepalen wie er leeft en wie er sterft. Een schrijnend gebrek aan historisch, evolutionair en medisch inzicht bij sommige individuen leidt er mede toe dat nog steeds ongeveer 15% van de volwassenen in Nederland ongevaccineerd rondloopt.
Naast een schrijnend gebrek aan historisch, evolutionair en medisch inzicht speelt ook maatschappelijke recalcitrantie een belangrijke rol. Ongevaccineerden hebben vaker dan gemiddeld weinig of geen vertrouwen in instanties of in de overheid, maar vertrouwen daarentegen soms blind op uiterst discutabele informatie welke hoofdzakelijk wordt gedeeld via sociale media. Ongevaccineerden geven aan zelf de controle over hun lichamelijke integriteit te willen houden, maar geven die controle feitelijk uit handen aan de luimen van een volstrekt onvoorspelbaar virus. Veel ongevaccineerden geven aan moeite te hebben met bepaalde maatschappelijke ontwikkelingen en projecteren een dergelijk ongenoegen op de huidige vaccinatiediscussie.
Dit verschijnsel vertoont in bepaalde gevallen overeenkomsten met eetstoornissen. Sommige individuen compenseren hun gemis aan persoonlijke controle met een ongezonde focus op hun eetgedrag, vaak met desastreuze gevolgen voor hun gezondheid. Sommige ongevaccineerden doen iets eenders door hun gemis aan maatschappelijke controle te compenseren met een overdreven focus op hun individuele maatschappelijke recht om niet te vaccineren. Dit doen ze tegenover een volstrekte overdaad aan weloverwogen medische en maatschappelijke adviezen, soms eveneens met desastreuze gevolgen voor hun gezondheid. Een voorbeeld van hoe zo’n gekleurde persoonlijke inschatting volkomen verkeerd kan aflopen, vormt het recente onnodige overlijden van Robin Fransman.
In het licht van wat ons evolutionair mogelijk nog te wachten staat met dit virus, is niet vaccineren toch enigszins Russische roulette spelen met jouw gezondheid. Er is namelijk geen enkele manier waarmee vooraf kan worden vastgesteld of jij tot de genetisch kwetsbare groep ten aanzien van dit virus behoort of niet.
Gevaccineerden begrijpen dat de inzet van medische technologie natuurlijke selectie kan overtroeven en laten zich daarom niet langer vrijwillig blootstellen aan een Darwiniaans experiment. Ze beseffen dat we een dergelijk facet uit onze geschiedenis achter ons kunnen laten en dat we ons niet meer nodeloos hoeven bloot te stellen aan de natuurlijke selectie van een virus dat letterlijk over lijken gaat. Ze weten ook dat we door te vaccineren tijd kunnen winnen tot het moment dat het virus zich heeft aangepast aan zijn menselijke gastheer en het (hopelijk) milder wordt. Deze kennis en dit besef brengen ze in de praktijk door zich te laten vaccineren en te boosteren, zolang als dit nodig blijft. En ja, we mogen er van uitgaan dat er nog de nodige boosterprikken in het verschiet liggen, voordat deze storm uiteindelijk gaat liggen. Reken maar op minimaal 5 tot 10 jaar en misschien zelfs nog wel langer.
Mocht je echter gedurende deze lange rit overwegen om tussentijds over te stappen naar het kamp van de (deels) ongevaccineerden door op enig moment jouw vervolgboosters te weigeren, bedenk dan wat natuurlijke selectie met jou kan doen. Vanwege het feit dat virussen continu veranderen, kun je je na enige tijd echt niet meer verlaten op jouw oorspronkelijke vaccinaties. Ik heb het evolutionaire mechanisme hierachter onder meer beschreven in mijn voorgaande artikel. Als je overweegt niet verder te gaan met de vereiste boosterinjecties, dan val je na enige tijd gewoon terug in het oorspronkelijke Darwiniaanse experiment.
[Fotocredits – James Thew © Adobe Stock]
