Wanneer je de reclames en promoties van KPN, T-Mobile en Vodafone ziet, zou je bijna denken dat de 5G netwerken in Nederland al op volle toeren draaien. Ruim twee en een half jaar is het inmiddels geleden dat Vodafone als eerste 5G aanbod in Nederland. Dat was echter nog niet veel meer dan 5G-technologie op een 4G netwerk. Enkele maanden later, toen de eerste 5G-frequentiebanden geveild en verdeeld waren, volgden KPN en T-Mobile.
Voor wie zich nog de uitrol van 4G kan herinneren. Daarvoor moesten de providers veel meer installatiewerk – zowel qua masten en andere hardware als software – verzetten. Toch hadden alle providers hun 4G-netwerk binnen twee jaar nagenoeg landelijk dekkend ‘gereed’. Zo ver is het nu, twee en een half jaar na de introductie van de eerste 5G netwerken, nog lang niet, althans niet voor het échte 5G.
Net als twee en een half jaar geleden zijn de 5G-netwerken bij ons nog steeds maar een ‘slap aftreksel’ van het échte 5G. Simpelweg omdat het spectrum van de échte 5G frequentieband (3.5GHz) in Nederland nog steeds niet geveild is en de providers die dus ook nog niet kunnen gebruiken. Die veiling zou idealiter ergens in 2019 of 2020 plaatsgevonden moeten hebben. Echter, in Nederland liep dat even anders.
Dat had onder andere alles te maken met een (NATO) satelliet ‘afluisterstation’ in het Friese Burum. Dat satellietstation maakt gebruik van dezelfde frequentiebanden (tussen 3,4 en 3,8 GHz) waardoor die niet beschikbaar zijn voor de 5G netwerken. De toenmalige minister, Mona Keijzer, verzuimde echter tijdig werk te maken met het zoeken van een oplossing voor dat probleem. Met alle gevolgen van dien, want zoals de vlag er nu bij hangt, zal de veiling van de 3.5GHz frequenties voor 5G pas eind 2023 plaatsvinden. De betreffende frequenties zullen dan begin 2024 beschikbaar komen voor de 5G-netwerken. Dat is, voor zover nu bekend, het moment dat het ‘probleem’ van het satelliet afluisterstation, dat naar Griekenland verhuist, tot het verleden behoort.
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft minister Andriaansens van EZK dat hij streeft naar ‘de uitvoering van de 3,5 GHz-veiling na de zomer van 2023’ en ‘beschikbaarstelling van de 3,5 GHz-band voor landelijk mobiel gebruik (5G) per 1 december 2023.
Het grote voordeel van de 5G technologie, naast meer snelheid, is de extreem lage latency van dataverbindingen en tegelijkertijd de bijzonder hoge betrouwbaarheid van die verbindingen. Daarmee wordt de weg vrijgemaakt voor diensten zoals het op afstand live besturen van een voertuig of chirurgen die via een videoverbinding op afstand een operatierobot bedienen. Voor dit soort werk-op-afstand is het (letterlijk) van levensbelang dat de (mobiele) dataverbinding geen vertragingen of haperingen kennen. Je wilt, simpel gezegd, immers voorkomen (ahum) dat een op afstand bestuurde auto pas ná een zijstraat afslaat of het mes van de chirurgische robot een centimeter te diep snijdt.
Met behulp van 5G-technologie kan dat, maar daarvoor is dus wel het spectrum van de 3.5GHz frequentieband nodig. Dat wordt nu dus hopelijk eind 2023 geveild. Als het een beetje meezit dan kunnen we de eerste échte 5G diensten in de loop van 2024 verwachten.
Nederland is overigens niet het enige Europese land waar de uitrol van 5G-netwerken met horten en stoten verloopt. Dat bleek vorig jaar nog uit een rapport van de Europese Rekenkamer (ERK). Daarin werd gesteld dat de EU-lidstaten aanzienlijke vertraging opgelopen hebben bij de implementatie van hun 5G-netwerken. Daardoor komt de verwezenlijking van de doelstellingen van de EU op het gebied van toegang en dekking in gevaar, aldus de ERK.
Die doelstellingen, vastgesteld in 2016, voorzien in een Europa brede 5G dekking in 2030 en een dekking in alle stedelijke gebieden in 2025. Zoals de vlaggen er in de verschillende landen nu bij hangen, ziet het er naar uit dat de helft van de EU-lidstaten die deadlines niet gaan halen.
