We zien ze soms wel eens: beroemde artiesten die als hologram zijn opgestaan uit de dood. Het overkwam Tupac, Michael Jackson, Whitney Houston en zelfs André Hazes. Hologramtechnologie is echter heel uiteenlopend: je hebt ook hologramstickers, wat natuurlijk een heel ander soort hologram is dan de artiesten op de bühne. Hoe ver staan we nu met hologram-technologie?
Het is onmogelijk om het over hologrammen te hebben, zonder het meest beroemde hologram ter wereld te noemen: Leia! Princess Leia Organa trapt de Star Wars-films ermee af: of tenminste, een hologram van de prinses die om hulp vraagt. Sinds die film willen we als mensheid meer dan ooit dat hologrammen echt kunnen werken. Dat doen ze ook al, maar het is nog geen technologie die je overal ziet.
Sterker nog: de hologram-Whitney Houston is eigenlijk ook helemaal geen hologram. Het gaat daarbij om een optische projectie, trucage waarbij een reflectie via een spiegel op een glazen plaat kan verschijnen. Klinkt bekend? Dat kan. Deze truc werd al in 1862 uitgevonden en staat bekend als Pepper’s Ghost, een truuk die ook wordt gebruikt in bijvoorbeeld attracties in pretparken, al wordt dat tegenwoordig ook veel ondervangen door filmprojectie. Echter kun je het geen hologram noemen, want het is van elke hoek dezelfde afbeelding. Het idee van een hologram is dat het net lijkt alsof er persoon staat, dus wanneer je er langs loopt, ziet het beeld er elke stap weer een beetje anders uit.
Geen nood, er zijn ook echte hologrammen, alleen zijn die meestal niet bewegend. Een échte hologram is driedimensionaal en komen samen door een ingewikkelde combinatie van laserlichtstralen. Kortom, het is nog erg ver van Princess Leia Organa. Knappe koppen werken er nog steeds aan: zo kunnen er enorm gedetailleerde hologrammen worden gemaakt. Echter is dat allemaal nog wel heel klein. Het is nog niet bepaald zo ver dat het om grotere beeltenissen kan gaan.
Er is wel een ander soort techniek die hologram-achtig is, namelijk een soort waarbij het niet gaat om licht, maar om een klein balletje van wit piepschuim dat beweegt op geluidsgolven. Heel snel, waardoor er een optische illusie ontstaat omdat je ogen die snelheid niet kunnen bijhouden. Een toffe manier om dit aan te pakken, zeker nu er ook nog een algoritme bij is gekomen dat merkt als er een obstakel in de buurt is, waardoor de hologram rekening kan houden met een ‘dreiging’ en een andere kant op gaan gaan zodat het net echt lijkt. Op die manier is de hologram toch heel dichtbij, maar hij heeft sowieso nog wat doorontwikkeling nodig.
In ieder geval is het interessant dat we altijd hebben gedacht dat een hologram per se uit lichtstralen moest bestaan, maar nu blijkt dat we met geluidsgolven en beweging veel verder komen. Het is zelfs mogelijk om een hologram door middel van piepschuim bolletjes in te kleuren. Deze vorm van holografie heet tensor holografie en is aanzienlijk minder tijdrovend dan wat we de traditionele holografie beschouwen. Om het voor elkaar te krijgen moest er wel heel wat worden gebouwd. Een flinke database van 4.000 sets computergegenereerde beelden.
Elke set matchte een afbeelding – inclusief kleur- en diepte-informatie voor elke pixel – met het overeenkomstige hologram. Om de hologrammen in de nieuwe database te maken, werden scènes met complexe en variabele vormen en kleuren gebruikt, met de diepte van de pixels gelijk verdeeld van de achtergrond naar de voorgrond, en met een nieuwe set van fysica-gebaseerde berekeningen. Met succes, helemaal toen er uiteindelijk nog dat algoritme bij kwam kijken.
Dan is er natuurlijk ook nog dat metaverse waaraan flink wordt gewerkt. Ook daarin kunnen hologrammen een rol spelen. Zo is er een Belgisch bedrijf genaamd Swave Photonics dat al 7 miljoen euro aan investeringen heeft opgehaald voor zijn holografie-technologie. De holografie van het bedrijf is zo realistisch dat je het visueel gezien niet van de fysieke omgeving kunt onderscheiden. Het maakt gebruik van holografische extended reality, wat ook wel HXR wordt genoemd. Dit is technologie waarbij miljarden kleine pixels bijeenkomen om een hoge resolutie te creëren die perfect past bij hoe wij als mensen kunnen zien. Interessante technologie voor in virtual- en augmented realityheadsets. Het duurt echter nog wel even voor deze techniek volop kan worden ingezet: dat duurt ongeveer twee jaar.
Hologrammen worden nu vooral gebruikt in kunst en entertainment, maar er zijn nog veel meer toepassingen denkbaar. Ze kunnen goed zijn voor technisch onderwijs en opleiding, maar ook voor ontwerpers om 3D-visualisaties te maken van wat ze precies ontwerpen. Daarnaast zien militairen het zitten voor hun cartografie, om slagvelden in 3D te kunnen bekijken. In de medische wereld kunnen hologrammen helpen om 3D-modellen te maken van beelden van de patiënt, maar kan ook een hologram worden ingezet om mensen op hun gemak te stellen.
Er wordt voorspeld dat de volledige hologrammarkt uiteindelijk 5,5 miljard dollar waard zal zijn, waardoor het misschien nog een ver-van-ons-bed-show lijkt, maar zomaar een grote industrie kan zijn die veel impact maakt. Alleen is er voor die tijd nog veel geduld nodig, maar dat is niet erg: dat geeft bijvoorbeeld ruimte aan het metaverse.
