Als spraakassistenten negatief in het nieuws zijn, dan is dat vaak omdat er privacyproblemen zijn of omdat ze antwoorden geven die toch niet helemaal door de beugel kunnen. Volgens onderzoekers is er echter nog een probleem met stemassistenten: kinderen. Ze zouden niet goed zijn voor de ontwikkeling van opgroeiende mensen.
Wetenschappers deden onderzoek naar de psychosociale ontwikkeling en het verwerven van kernvaardigheden bij kinderen. Het probleem is daarbij enerzijds dat informatie niet van goede kwaliteit is en anderzijds dat een stemassistent een kind geen beleefdheid kan leren. Sterker nog, je zou kunnen zeggen dat een stemassistent het eerder afleert: hoe meer woorden je immers gebruikt, hoe groter de kans dat je verkeerd wordt begrepen.
Deskundigen van de University of Cambridge School of Clinical Medicine schrijven dat de interactie met een kunstmatige intelligentie-assistent kinderen op drie manieren beïnvloeden. Al die informatie die je tot je beschikking hebt zou het jagen op informatie onnodig maken en dat is wel een belangrijke vaardigheid om te hebben.
Daarnaast maken onderzoekers zich zorgen over de context. Vraag een kind iets aan een volwassene, dan wordt er vaak gekeken wat de redenering is achter hun vraag. Kinderen begrijpen niet waar de informatie die Siri, Alexa en Assistent zeggen vandaan komt. Ze zullen dus eerder iets voor waarheid aannemen. Dat komt niet alleen door wat de assistenten zeggen: ook omdat kinderen geen kritische benadering en logische redenering gebruiken om de informatie juist op te vatten. Normaal geven ouders en leraren die extra laag mee, maar dat is niet iets wat assistenten doen, geven de onderzoekers aan. Dit helpt de verbeelding van een kind te ontwikkelen en zorgt dat er niet zomaar fakenews wordt aangenomen.
Soms gebruikt een kind een assistent om bijvoorbeeld een medisch probleem voor te leggen dat ze niet aan hun ouders durven te vragen. Dat kan gevaarlijk zijn, omdat de spraakassistenten verschillende antwoorden schijnen te geven bij gezondheidsvragen. Als volwassene kun je daarin een weloverwogen beslissing nemen, maar een kind kan dat toch minder makkelijk doen. Mede daarom is bijvoorbeeld de Kindertelefoon zo belangrijk: dit is ook een plek waar kinderen terecht kunnen met ingewikkelde vragen, maar hier krijgen ze wel context en kan een volwassene ze gaandeweg helpen met hun vraag.
De onderzoekers stellen: “Gesprekken van mens tot mens helpen de sociale etiquette te verfijnen en laten kinderen leren hoe ze zich op de juiste manier moeten gedragen in de wereld daarbuiten. Chatten met een digitale assistent biedt dat voorrecht niet. Kort gezegd bieden AI assistenten geen goede mogelijkheid om sociale interacties te leren, ondanks vooruitgang zoals natuurlijke taalverwerking (natural language processing).” Je kunt zeker een gesprek hebben met de Google Assistent en consorten, maar kinderen kunnen geen basismanieren worden geleerd.
Een voorbeeld daarvan is om ‘alsjeblieft’ te zeggen wanneer je met iemand praat. “Kun je me vertellen wat ik in mijn agenda heb vandaag, alsjeblieft?” Bij een stemassistent zal je dat alsjeblieft sneller weglaten, omdat dat eerder voor ruis op de lijn zorgt. Ook zal een stemassistent een kind niet corrigeren wanneer het bijvoorbeeld scheldt of onbeleefd is, dat blijft toch aan ouders en docenten. Natuurlijk is die beleefdheid per gezin weer anders en is het ook in dat geval zeker niet aan grote techbedrijven om daarin hun verantwoordelijkheid te nemen, maar het is wel goed om daar als ouders, verzorgers en docenten rekening mee te houden wanneer je een kind interactie laat hebben met zo’n robot.
