Robothonden met geweren erop: ze zijn al gemaakt. Robots die zelf op een iRobot-achtige wijze ‘bewustzijn’ hebben en op een moordtocht gaan, die hebben alles met kunstmatige intelligentie te maken, maar wat als je als mens een wapen maakt van een robot (zelfs nog los van die AI). Hoe kunnen we dit voorkomen?
Het houdt experts al jaren bezig: de ‘derde revolutie in oorlogsvoering’. Dat draait vooral om volledig autonome wapens: robots dus, die zelf bepalen of ze iemand vermoorden of niet, zonder dat hier mensen bij komen kijken. Heel griezelig, want deze griezels kunnen bijvoorbeeld worden ingezet door terroristen. We gebruiken robots nu vooral voor goede doelen, maar ze kunnen ook heel makkelijk zo worden gemaakt dat ze een slecht doel heiligen. Denk aan gewapende drones: nu zijn ze nog door een mens bestuurd, maar wat als de mens er op een gegeven moment tussenuit wordt gehaald en het aan kunstmatige intelligentie is om al dan niet te vuren?
Hoewel we autonome wapens en wapens met wapens erop uit elkaar zouden willen houden, is helaas de oplossing om te zorgen dat ze er nooit komen hetzelfde: mensen moeten een verbod krijgen ze te gebruiken. Ze zouden eigenlijk zelfs moeten worden opgenomen in de regels die we op de wereld hebben gemaakt waar het gaat om oorlogvoering. De vraag is echter of je de hele wereld zover kunt krijgen: zullen echt alle landen mee willen werken aan een ban van bewapende en autonome, gevaarlijke robots? Het zou zelfs de nieuwe inzet kunnen zijn voor een wapenwedloop zoals we eerder hebben meegemaakt met de dreiging van een nucleaire oorlog.
Dat is uiteindelijk waar het waarschijnlijk naartoe gaat. Op dit moment is het echter vrij goed te achterhalen of iemand een chemisch wapen maakt, omdat de ingrediënten daarvoor niet bepaald alledaags zijn. Een geweer op een robothond vastmaken, dat kun je allemaal redelijk onopvallend doen. Het lastige is dat de overheid hierin een sleutelrol speelt: zij moeten zorgen dat er goed wordt opgelet of burgers of leiders mogelijk een killer robot hebben gemaakt: of die nu zelfdenkend en -sturend is of ‘dom’ is met een wapen op zijn rug. De VN is er gelukkig al mee bezig met zijn ‘Group of Governmental Experts on Lethal Autonomous Weapon Systems’, waaruit adviezen naar voren moeten komen over -vooral- autonome wapens. Het is alleen te hopen dat de VN een beetje opschiet: de technologie ontwikkeld zich razendsnel.
Dat is onder andere te zien in de Rusland-Oekraïne-oorlog. We zien hoe Oekraiense soldaten drones aanpassen om er luchtaanvallen mee te kunnen plegen. Of iemand die een paintballgun op een robothond van Boston Dynamics heeft gemaakt: het gebeurt echt en mensen maken er nog trots filmpjes van ook. Toch is dat wel goed, want het laat zien dat de urgentie heel groot is. Grote robotmakers hebben zich al verenigd door een open brief te publiceren waarin te lezen is dat ze beloven hun producten niet te bewapenen, maar het zijn helaas mensen die de robots kopen die dit eventueel wel kunnen doen. De bedrijven gaan hun klanten wel uitvragen waarom ze toch zo graag een bestelling voor een of meerdere robots willen plaatsen.
Toch is het een beetje dubbel, want we weten ook dat Boston Dynamics robots verkoopt aan de politie en het leger. Het weet dus wel zeker dat zijn robots worden ingezet in dit soort werkvelden die vaak alles met bewapening te maken hebben. Het is dus toch ook weer de overheid die deze wapens zelf ook inzet. Tegelijkertijd krijgen mensen ook van de overheid flinke boetes door drones te bewapenen. Iemand die een geweer op een drone bevestigd kan rekenen op een boete tot 25.000 dollar. Bizar om over na te denken wat zo’n drone voor schade had kunnen aanrichten.
Toch blijkt ook hier maar weer dat het uiteindelijk bij een overheid valt of staat in hoeverre we mensen met eventueel kwade bedoelingen in de gaten houden. We kunnen dit niet aan bedrijven overlaten, al kunnen die wel helpen: het valt of staat uiteindelijk bij goede regelgeving om er in ieder geval meer focus op te leggen. Er komen steeds meer robots bij, er zijn landen waar vuurwapens legaal zijn: het zijn allemaal ingrediënten voor groot gevaar, waar zeker meer aandacht voor moet komen willen we de robots letterlijk en figuurlijk de baas blijven.
