Woordenboekenmaker en taalbepaler VanDale is weer bezig met het woord van het jaar. Wat is nou een woord dat in 2022 oppopte en zeker aan de ‘hall of fame’ van het beroemde woordenboek moet worden toegevoegd? Er staan een aantal bijzondere exemplaren op de shortlist en het is nu aan het grote publiek om te kiezen welk woord er ook daadwerkelijk wordt uitverkoren tot Woord van het Jaar.
Vorig jaar stemden 49.000 mensen op het woord van het jaar en ging Prikspijt de boeken in als het Woord van het Jaar 2021. Prikspijt had natuurlijk alles te maken met het coronavirus, maar daar zijn we nu gelukkig een beetje vanaf. We hebben dit jaar geen enkele coronaviruswoorden in de lijst en dat is na al die jaren ellende eigenlijk gewoon heel fijn. Wat dan wel? Dit zijn de genomineerden:
Boektokken – Een Tiktok maken over een boek. Op TikTok schijnt het bespreken van boeken extreem populair te zijn (ook in Nederland), waardoor er hele boekenclubs ontstaan. En die clubs ‘boektokken’ gezellig met zijn allen.
Bofbelasting – Het is een beetje een gekke, maar als een bedrijf grote winst maakt door maatschappelijke ontwikkelingen of geopolitieke veranderingen, waarna er dus ook een extra belasting komt om die grote bedrijfswinst, dan is er sprake van bofbelasting. Veel belasting is niet leuk, maar je hebt het geld ook flink verdiend. Zo zou die bofbelasting er mogelijk moeten komen voor bedrijven als Vattenfall en Essent, omdat zij als energieleverancier erg profijt zouden hebben van de stijgende energieprijzen.
Emojibaby – Je kent het wel: een Instagram-story van iemand die met de kinderen naar de Efteling gaat, maar waarop alleen maar een rare emoji te zien is over het gezicht van de kinders. Dat is een emojibaby: een kind van iemand die het duidelijk belangrijk vindt om de privacy van zijn of haar kinderen voorop te stellen. Een slimme vondst: op deze manier kun je wel foto’s delen van je leuke dagje uit, zonder dat je daarvoor iets doet waar je kind het eventueel achteraf niet mee eens is.
Energietoerisme – Ben je een beetje fan van rekenen, dan weet je waarschijnlijk al dat even een paar uur de verwarming hoger zetten grote invloed heeft op je energierekening. Om te zorgen dat je niet thuis de kachel heel hoog hoeft te zetten omdat het nu eenmaal bitterkoud is buiten, kun je natuurlijk op vakantie gaan. Lekker naar een warm land, waar je geen last hebt van hoge energieprijzen, omdat daar de zon gewoon lekker schijnt. Doe je dat, dan ben je een energietoerist.
Klimaatklever – We hebben ze de laatste maanden steeds vaker gezien, de mensen die zich ten behoeve van het klimaat aan allerlei objecten vastplakken. We hadden iemand bij Jinek die zich op een tafel had gelijmd en natuurlijk de activisten die zichzelf bij een duur schilderij op de muur hadden geplakt. Lijm op zich is niet een heel duurzaam product, maar toch willen ze op deze manier aandacht vragen voor het klimaat, deze klimaatklevers.
Needlespiking – Het was iets waarvoor moeders hun dochters volop waarschuwden in 2022: needlespiking. Hierbij probeert iemand je op een feest of festival te drogeren door je met een injectienaald te prikken. Dat gebeurt zonder dat je het weet en zonder dat je er toestemming voor hebt gegeven. Erg gevaarlijk en een vrij bizarre manier om misbruik van iemand te kunnen maken.
Prijzenpijn – Is het na bofbelasting en energietoerisme al duidelijk dat we last hebben van hoge energieprijzen? Prijzenpijn is wat je voelt door al die gestegen prijzen (niet per se alleen van energie, maar in het algemeen) door de inflatie.
Spijtgezin – Dit is waarschijnlijk het naarste woord dat dit jaar kans maakt op de titel. Een spijtgezin is een gezin dat spijt heeft een vluchteling in huis te hebben genomen. Dit kwam voor toen de oorlog in Oekraïne dit jaar startte en de mensen uit dit land geen enkele plek hadden om naartoe te gaan. De opvang viel de spijtgezinnen zwaar, mede door de taalbarrière, het opgeven van hun privacy en het zeer verschillende eetgedrag.
Stopbonus – Naast de stijgende prijzen is ook het klimaat veelvuldig het onderwerp van gesprek geweest in Nederland. Zo introduceerde iemand het woord stopbonus, een bonus die de eigenaar van een onderneming krijgt wanneer deze onderneming sterk vervuilend is. De bonus komt van de overheid om de vervuiler te ‘bedanken’ voor het stoppen met deze slechte praktijken.
Zevenvinker – Dit woord is erg grappig omdat het iets impliceert met vinkjes, dat zeker gezien het gedoe rondom Twitter helemaal niet gek is: waarschijnlijk zijn er inmiddels al zeven verschillende kleuren vinkjes. Het is echter iets heel anders. Het is een lijst bedacht door schrijver Joris Luyendijk en heeft alles te maken met een soort denkbeeldige lijst om iemand te omschrijven die maatschappelijk bevoorrecht is, alleen door deze zeven vinkjes te kunnen afvinken. Het zijn: man, blank, hetero, afgerond vwo, universitaire opleiding, autochtone vader of moeder, rijke of hoogopgeleide ouders. De ‘white man’, maar dan nog iets verder.
Er zijn zeker een aantal overkoepelende thema’s te vinden in deze woorden en juist omdat we eigenlijk nog steeds middenin de situatie zitten, zijn ze ook allemaal nog erg relevant. Je kunt je stem op het Woord van het Jaar uitbrengen tot en met maandag 19 december om 17.00 uur.
