Het was nogal opzienbarend nieuws, het idee dat er straks een soort Robocop-achtige taferelen zouden plaatsvinden in San Francisco. De lokale overheid had besloten dat ‘killerrobots’ werden toegestaan. Althans: robots die onder leiding van de politie worden ingezet om burgers te doden wanneer het echt niet meer anders kan. Het akkoord op deze manier van werken werd met veel afschuw ontvangen. Nu is het van de baan.
De gemeenteraad van San Francisco heeft besloten om de killerrobots nog even buiten vizier te houden. Het idee dat er straks robots door de stad zouden worden verspreid die gewapend zijn en zelfstandig opereren schoot veel mensen in het verkeerde keelgat. Er wordt al snel gedacht aan films als iRobot en Robocop, waarin het robotdeel het menselijke denken iets te veel overneemt en dan niet met goede bedoelingen.
De San Francisco Chronicle schrijft dat er bij een tweede stemming toch was besloten om de stekker uit de robotplannen te trekken. Het voelde toch niet helemaal goed en er werden vraagtekens gezet bij de veiligheid van de samenleving als deze robots worden geïntroduceerd. Het betekent niet dat de robots er nooit komen, maar wel dat ze voorlopig van de baan zijn. Er moet eerst worden vastgesteld wanneer die robots mogen worden gebruikt en wie van de politie hierover beslissingen neemt.
Het is ook een ‘slippery slope’ zoals dat in het Engels heet: de regel dat het alleen wordt ingezet ‘als het echt niet anders kan’ is natuurlijk nogal onderhevig aan subjectiviteit. Wanneer bepaal je of iemand mag worden gedood? Wanneer je iemand niet kunt bedwingen? Maar wat heeft diegene gedaan? Dit soort vragen doen velen terugdenken aan George Floyd, die door zijn dood zorgde voor een realisatie die veel mensen daarvoor niet hadden gedaan: dat politiegeweld een realistisch probleem is met fatale gevolgen. Het is moeilijk om een zelfstandig opererende robot te rijmen in een wereld waarin politiegeweld springlevend is.
San Francisco denkt aan schietpartijen en terroristische aanslagen, dus het gaat daarbij wel om grote uitingen van geweld. Echter is het ook daarin de vraag: wanneer is het een terroristische aanslag en hoe bepaal je dat in de ‘heat of the moment’? Ook moet in kaart worden gebracht hoe groot het risico is dat er onschuldige burgers en onschuldige politiemensen om het leven komen. Er zijn na het nieuws dat de robots er zouden komen veel activistische groepen opgestaan die hopelijk de kans krijgen om hun zegje te doen wanneer er wordt gekeken naar het beleid rondom de mechanische manschappen.
Zo is er angst dat de robots straks bij demonstraties klaarstaan. Je kunt van een bewapende robot niet echt inschatten of hij klaar staat om te schieten of niet en het is een enorm dreigend beeld dat er mogelijk voor zorgt dat mensen niet meer in protest te durven gaan. Mede om die reden is het in Nederland vrij ondenkbaar dat dit soort robots in gebruik worden genomen.
Sowieso heeft onze overheid zich al vaker uitgesproken over de autonoom opererende moordrobots. Deze dodelijke apparaten moeten worden verboden. Iets waar veel andere landen zich nog niet zo fel tegen hebben uitgesproken. Toch moeten de beleidsmakers in Nederland zich in de handen wrijven met dit nieuws uit San Francisco, dat hopelijk voor een belangrijke realisatie zal zorgen in de rest van de wereld.
