Het klinkt altijd allemaal zo mooi: even een digitale detox doen. In de praktijk is dat echter vrij moeilijk. Waarschijnlijk word je ‘s ochtends al gewekt door de wekker van je smartphone, om vervolgens aan de schuiven aan het ontbijt en het nieuws te lezen op je tablet, waarna je naar je werk gaat om 8 uur lang -met wat pauzes- naar een laptop te staren. Toch zijn er veel mensen die zeggen dat een digitale detox essentieel is voor het brein. Vandaar dat we op de dag van de mentale gezondheid op zoek gaan naar een laagdrempeligere versie van de digitale detox.
Je kent vast wel mensen die op een dag op hun social media plaatsten dat ze even een social media-detox gingen doen en dus een tijdje niet online waren. Een goed streven, maar waren die mensen echt van alle socials af? En hoe zit het met WhatsApp, telt dat? Sommige platformen zijn zo normaal voor ons geworden, dat we er eigenlijk bijna geen rekening meer mee houden dat er mensen zijn die er niet aan meedoen. Het is zelfs een belangrijk deel van onze communicatie geworden: je hoeft eigenlijk niet meer te vragen wat iemand de afgelopen dagen heeft gedaan: kijk zijn of haar Stories en je weet genoeg.
Al die uren die wij Nederlanders gemiddeld op social media besteden, dat kan inderdaad best wat minder. Zeker omdat blijkt dat social media ook vaak een slecht zelfbeeld in de hand kunnen werken: de perfecte plaatjes, de rimpelvrije huidjes, de opgespoten lippen, het ideale gezinsbeeld of gewoon het hebben van alle nieuwste spullen. Het zijn allemaal dingen die je op social media tegenkomt en waarvan je kunt denken: ‘Waarom ben ik niet zo succesvol?’ We hoeven je niet te vertellen dat veel plaatjes maar een momentopname zijn en iedereen met zijn eigen demonen vecht. Maar goed, dat weet je al: soms lijkt het brein het gewoon even te vergeten. Tijd voor een digitale detox dus. En daarin nemen we werk gewoon mee.
Je kunt natuurlijk een beetje gamification toepassen op je digitale detox. Kijk eerst hoeveel uur per dag je naar scherm zit te turen. Kies hierbij zelf of je de televisie ook meeneemt: wij doen het niet. We kijken dus naar de schermtijd van onze telefoon of tablet (die vaak via de Instellingen van het toestel raadpleeg is) en de hoeveelheid uren op werk dat we in onze laptop zitten. Waarschijnlijk schrik je van de tijd die je op socials zit zoals TikTok of Instagram. Geen tijd om geshockeerd te zijn: we gaan aan de slag. Bedenk goed hoe ver je wil gaan in je detox. Benader het alsof je op dieet gaat. Je bent nu x kilo: hoeveel kilo moet het worden? Noteer het gewenste aantal uren en ga er dan naartoe werken om dat te bereiken.
Het klinkt als een nieuwe tomatensaus, maar het is een manier om beter geconcentreerd je werk te doen. Hadden we je al verteld dat je veel meer uit die digitale detox gaat halen dan alleen een iets minder grote druk op je brein? Pomodoro is een techniek waarbij je 25 minuten aan één taak werkt. Als je wekkertje gaat, dan ga je vijf minuten even iets anders aan doen, zoals koffie halen. In ieder geval niet iets achter je pc. Even opstaan, bewegen en weer door. Na 4 pomodoros (halve uurtjes dus) neem je een langere pauze van zo’n 15-30 minuten. Op deze manier spendeer je iets minder tijd achter je computer, maar je zal merken dat je veel beter geconcentreerd bent, waardoor je er ondanks de pauzes helemaal niks door mist.
Om te zorgen dat je tijd beperkt, heb je wekkertjes nodig. Dat bewijst die pomodoro-techniek, maar er zijn meer manieren om dat te bewerkstelligen. Zo bieden veel social media of smartphones (en anders apps) een soort tijdsslotten voor op social media of andere apps, mocht je bijvoorbeeld een hevig woedende Candy Crush-verslaving hebben. Wil je echt maar een kwartier per dag op TikTok? Dan is zo’n tijdsslot ideaal. Is het klaar, dan is het klaar, morgen weer een dag met nieuwe TikToks. Het klinkt heel vervelend, want je zal wanneer die melding er is maar net in een leuke video zitten. Echter zal je merken dat zo’n beperking op een bepaalde gekke manier ook heel bevrijdend is. En eerlijk is eerlijk: er was ook ooit een wereld zonder TikTok, helemaal niet zo lang geleden zelfs.
Veel mensen grijpen naar hun telefoon als ze zich ‘vervelen’. Je staat bijvoorbeeld op de bus te wachten of je zit in de wachtkamer bij de tandarts. Wat als je die ‘verloren’ momentjes eens niet op je telefoon doorbrengt, maar gewoon eens in je opneemt wat er allemaal om je heen gebeurt? De buschauffeur zal blij zijn dat je zijn of haar bestaan even erkent, terwijl je bij de tandarts ineens zal zien dat er bijvoorbeeld posters hangen met goede tips en belangrijke informatie over verschillende gebitsproblemen. Zorg dat je je telefoon wat minder gebruikt als een soort anti-vervelingsmiddel. Gewoon zitten en ‘zijn’ betekent helemaal niet dat je je verveelt.
Apps zijn geen schatten: het is niet dat wanneer je ze eenmaal hebt gedownload, ze verdwijnen uit de rest van de wereld. Gooi er dus gewoon een aantal weg. Goed voor de werking van je toestel, maar ook voor je brein. Minder apps om je te verleiden je telefoon meer te gebruiken, betekent dat de detox steeds makkelijker wordt. En mis je een app toch heel erg, dan download je hem gewoon opnieuw.
Hopelijk kun je met deze laagdrempelige tips een semi-detox doen. Helemaal van schermen afkomen, dat is in de huidige maatschappij heel moeilijk. Waarschijnlijk wil je dat ook oprecht niet (en ook wel voor te stellen, want social media kunnen ook heel inspirerend zijn, je dingen leren en je blij maken). Maar met deze tips kun je op zijn minst je schermtijd aanzienlijk verminderen, zodat er hopelijk wat meer ruimte ontstaat voor je mentale gezondheid.
