Het is vandaag, 20 november, precies 25 jaar geleden dat de eerste onderdelen van het International Space Station, ISS, de ruimte in geschoten werden. Met het ontwerpen en bouwen van de onderdelen van het ruimtestation werd al veel eerder begonnen, in het midden jaren 80 van de vorige eeuw. Inmiddels is het ISS uitgegroeid tot het grootste en duurste wetenschappelijk samenwerkingsproject dat de wereld ook gezien heeft. Een samenwerking tussen vijftien landen en ruimtevaartorganisaties, van de VS, Canada en Japan, tot Rusland, het VK, Duitsland, Nederland en België.
In de 25 jaar dat het ISS nu feitelijk in aanbouw is – In de afgelopen 12 maanden werden nog nieuwe zonnepanelen geïnstalleerd – is het station uitgebreid tot een zwevend ruimtelaboratorium met 43 modules. Naast diverse lab’s en de (slaap)vertrekken voor de astronauten, zijn er ook een aantal externe ‘docking stations’ zodat de ruimtevaartuigen van de verschillende deelnemende landen en ruimtevaartorganisaties aan het station kunnen koppelen voor het leveren van voorraden en (nieuwe) onderdelen. Hier kun je een overzicht bekijken van alle modules en andere elementen die sinds het begin van het ISS geïnstalleerd en/of vervangen zijn.
Het ruimtestation is sinds 2 november 2000 permanent bewoond. De astronaut die er het langst aaneengesloten doorbracht was Frank Rubio: 371 dagen. Dat was overigens niet gepland, maar door problemen met het koelvloeistofsysteem van de Russische capsule die hem naar de aarde moest terugbrengen moest hij noodgedwongen langer blijven.
Nu zal niet elk land meer alle bonnetjes bewaard hebben, maar er is wel een goede schatting van wat het ISS tot nu toe gekost heeft. Dat is dus vanaf het eerste idee tot en met de bouw, uitbreiding en exploitatie. De teller staat op dit moment op 150 miljard dollar. En die loopt nog wel even door.
De vraag is echter hoe lang nog. Vorig jaar, toen de oorlog tussen Rusland en de Oekraine uitbrak, en eigenlijk daarvoor ook al, lieten de Russen al een paar keer doorschemeren dat ze de samenwerking rondom het ISS wilden stopzetten. Tot nu toe hebben ze die ‘belofte’ echter nog niet ingelost, al is de laatste stand wel dat ze in 2028 toch echt willen stoppen met de samenwerking. NASA heeft zelf in ieder geval geroepen dat het ISS zeker tot 2031 actief gebruikt zal worden. Wat daarna gebeurt is koffiedik kijken.
Inmiddels heeft China al enkele jaren een eigen ruimtestation, Tiangong. Echter, gezien de nog altijd gespannen verhoudingen tussen ‘het Westen’ en China, is de kans op dit klein dat NASA en ESA, wanneer het hoogbejaarde ISS ‘op’ is, met de Chinezen gaan samenwerken.
Het ISS draait met een snelheid van 28.000 kilometer per uur in een baan rond de aarde, op ongeveer 400 kilometer boven de zeespiegel. Een rondje rond de aarde duurt ongeveer anderhalf uur. Dat betekent niet dat de astronauten aan boord elke anderhalf uur hun klok tientallen keren moeten verzetten. Er is voor gekozen om de GMT of UTC tijd aan te houden. Dat betekent dat het in de winter in het ISS 1 uur vroeger is dan bij ons. En nee, het ISS kent geen zomertijd, dus dan is het in het ruimtestation 2 uur vroeger dan hier.
Hoewel het ISS uit 43 modules bestaat, is het een krappe bedoening voor gemiddeld zeven bewoners. Effe luchten is geen optie in de ruimte. Je kunt geen ramen openzetten en frisse lucht is kostbaar en vooral bedoeld voor de astronauten om in leven te kunnen blijven. Uit verhalen van wetenschappers en andere gasten die in het ISS geweest zijn, blijkt dat het er niet bepaald fris ruikt. Ze vergelijken het zelfs met een gevangenisgeur, met toiletverfrisser, ozon en metaal.
Ow ja, en alles wat astronauten uitademen, -zweten en plassen wordt gefilterd en weer tot drinkwater verwerkt. Om ervoor te zorgen dat je tijdens het slapen niet door de verschillende modules zweeft, zitten slaapzakken vast aan de muur. En een dagje fitness overslaan kan misschien wel, maar trainen op een speciale hometrainer en met ‘gewichten’ is een must, als je niet wilt dat je na je ruimtereis geen spieren meer hebt. Overigens is dat wel pas iets waar je je zorgen over moet maken als je weken en maanden aaneengesloten in de ruimte (gewichtloosheid) vertoeft.
Mocht je ondanks deze weetjes toch besluiten om als toerist naar het ISS te reizen, dan moet je rekening houden met ruim 30.000 dollar per dag voor de reis- en verblijfskosten. Zo willen NASA en haar partners nog wat (terug)verdienen van de 150 miljard die ze sinds het begin aan het ISS uitgegeven hebben.
