De Ig Nobelprijzen zijn vergeven en er zitten pareltjes tussen. Deze prijzen worden elk jaar vlak voor de echte Nobelprijzen uitgereikt aan wetenschappelijk onderzoek dat verrassend is, origineel en mensen laat lachen. Uit de pas lopende wetenschap dus. Dit zijn de 10 winnaars.
Ig lijkt misschien op LG, alsof dat de sponsor is van de Nobelprijzen, maar dat is niet zo. De Nobelprijzen zijn nog steeds de meest prestigieuze prijzen als het om de wetenschap gaat. De Ig staat voor ignoble, wat betekent ‘onverdiend’ en juist ‘niet nobel’. Maar natuurlijk is dat met een knipoog, want de winnaars zijn stuk voor stuk wetenschappers die daadwerkelijk officieel wetenschappelijk onderzoek hebben uitgevoerd. Dit zijn de 10 winnaars:
Kunnen we levende duiven in raketten stoppen om ze zo de goede kant op te sturen? Een paper van de Amerikaanse psycholoog B.F. Skinner ging hierover en het heeft alles te maken met een bizar idee in de tweede wereldoorlog waarbij echt werd gekeken of je duiven kan trainen om ze raketten te laten begeleiden. Project Pigeon werd ook echt uitgevoerd in 1944 en de duif heeft zijn taak goed en wel verricht.
Echte planten doen de vormen van nepplanten in de buurt na. Jacob White en Felipe Yamashita kwamen tot de ontdekking dat sommige planten de planten om hen heen na-apen qua vorm, ook als dat nepplanten zijn. Het gaat specifiek om de Boquila Trifoliolata die de bladeren van maar liefst drie andere planten kan imiteren. Werden genen overgeheveld? Nee, dat kan niet, want het kon zelfs kunstmatige planten nadoen, ook als die geen direct contact hadden. Pretty creepy.
Gaat het haar van mensen op het noordelijk halfrond dezelfde kant op als dat van mensen op het zuidelijk halfrond? Dit heeft natuurlijk ook met erfelijkheid te maken, maar Marjolaine Willems, Quentin Hennocq, Sara Tunon de Lara, Nicolas Kogane, Vincent Fleury, Romy Rayssiguier, Juan José Cortés Santander, Roberto Requena, Julien Stirnemann en Roman Hossein Khonsari besloten het uit te zoeken. Wat blijkt? Kinderen van het zuidelijk halfrond hebben vaker haar dat tegen de klok ingaat dan kinderen van het noordelijk halfrond. Maar of dat nou echt aan de locatie ligt of aan andere invloeden van buitenaf, dat valt nog te bezien.
In de wereld van medicijnen wilden Lieven A. Schenk, Tahmine Fadai en Christian Büchel uitzoeken of nepmedicijnen die pijnlijke bijverschijnselen zouden veroorzaken meer effectiviteit vertonen dan nepmedicijnen die dat niet in de bijsluiter hebben. Kortom: voel je je placebo op een negatieve manier, of niet? 77 mensen deden mee aan de proef waarin neusspray werd gebruikt. Wat blijkt? Mensen voelden meer pijn als ze wisten dat een medicijn pijnlijke bijwerkingen had.
James C. Liao is onze nieuwe held: hij bewees dat dode forellen nog steeds zwemmen. Ook al zijn hun ogen kruisjes en komen ze zelf nergens meer, wanneer ze in een stroming worden geplaatst, dan blijken de vissen wel degelijk te bewegen, zonder hiervoor energie nodig te hebben. Dit gebruiken ze levend ook, om te synchroniseren met inkomende stroomveranderingen.
Ryo Okabe, Toyofumi F. Chen-Yoshikawa, Yosuke Yoneyama, Yuhei Yokoyama, Satona Tanaka, Akihiko Yoshizawa, Wendy L. Thompson, Gokul Kannan, Eiji Kobayashi, Hiroshi Date en Takanori Takebe vielen in de prijzen door een vreemd onderzoek dat alles te maken heeft met anussen. Kunnen zoogdieren ademhalen met hun anus? Ja, zo bleek. Muizen en micro-varkens moesten het helaas ontgelden in dit onderzoek, maar hierdoor kon wel bewezen worden dat sommige zoogdieren door de anus ademhalen als het echt niet anders kan. De volgende vraag is: kunnen mensen dit ook?
Een Nederlandse winst in dit vak: František Bartoš, Eric-Jan Wagenmakers, Alexandra Sarafoglou, Henrik Godmann en een heel team hebben aangetoond dat hoe je een muntje vasthoudt voordat je hem opgooit, geen invloed heeft op of het eerder kop of munt is. Nagenoeg niet. Na 350.757 keer een muntje opgooien is gebleken dat het bijna 50/50 is. 51 procent van de muntjes valt op het plaatje dat ook naar boven wees voor het werd opgegooid.
Tess Heeremans, Antoine Deblais, Daniel Bonn, and Sander Woutersen hebben (en ja, daar zit dus nog meer Nederlands bij!) wilden testen of ze dronken wormen en nuchtere wormen uit elkaar konden houden. Ze lieten ze een wedstrijdje doen. De nuchtere wormen bereikten de finish natuurlijk eerder dan hun dronken tegenhangers, waarmee ze bewezen dat stroming door een gestructureerde ruimte een betrouwbare methode is om actieve polymeren te sorteren op lengte en activiteit. Bijzonder.
Saul Justin Newman deed detectivewerk en heeft daarmee de Ig Nobelprijs gewonnen. Hij ontdekte dat veel mensen die beroemd zijn omdat ze zo oud zijn geworden, vaak uit plekken komen die juist een heel slechte administratie hadden van wie er is geboren en wie er is overleden. Dat we dus denken dat Italianen bijvoorbeeld ouder worden, is onzin: in 1997 stonden er 30.000 Italianen op de rol voor pensioen, terwijl die eigenlijk dood waren. In 2010 waren 230.000 Japanse 100+’ers verdwenen of dood of gewoon door een fout niet goed geregistreerd.
Koeien blijken als ze melk geven in eerste instantie de melk even tegen te houden. Reden voor een bizar onderzoek. Fordyce Ely en William E. Petersen lieten een papieren zak exploderen naast een kat die op de rug van een koe stond om te laten zien hoe koeien met hun melk omgaan. De kat blijkt uiteindelijk niets uit te maken, maar de knallende tas liet koeien zo schrikken dat ze konden bewijzen dat een koe melk even ophoudt door adrenaline in het bloed.
