Een uitspraak van de rechtbank in Hamburg op 27 september 2024 vormt een nieuwe mijlpaal in de discussie rondom AI (kunstmatige intelligentie) en auteursrecht. Kort gezegd draait deze zaak om de vraag of door het gebruik van foto’s in generatieve AI-programma’s inbreuk wordt gepleegd op het auteursrecht van de betreffende fotograaf. De rechter haakte aan bij de DSM-richtlijn om tot zijn antwoord te komen.
De eiser is een Duitse fotograaf die online foto’s verkoopt, onder andere via stockfoto-websites. De gedaagde is een organisatie die online data aan het publiek ter beschikking stelt, waarbij online afbeeldingen worden gebruikt om generatieve AI te trainen. Hiervoor worden bestanden – waaronder de foto in kwestie – vastgelegd, gedownload, geanalyseerd en met de metagegevens opgenomen in de dataverzameling.
De fotograaf stelt dat de handelingen van de organisatie inbreuk maken op zijn auteursrecht. Hij is rechthebbende van de foto en de foto is zonder zijn toestemming gebruikt. De gedaagde beroept zich op de uitzondering voor tekst- en datamining. Dit is nieuw in het auteursrecht, met de komst van de Europese DSM-richtlijn. Tekst- en datamining vormen nu een uitzondering op de bescherming van het auteursrecht: het mag, mits er aan bepaalde vereisten is voldaan.
De rechter bevestigt het argument over tekst- en datamining. De rechter kijkt vooral naar artikel 3 van de DSM-richtlijn. Artikel 3 geeft aan dat tekst- en datamining is toegestaan als er rechtmatige toegang tot de werken is verleend en er wetenschappelijk onderzoek wordt nagestreefd met de tekst- en datamining. De gedaagde voldoet aan beide voorwaarden. Daarom verwerpt de rechter de vorderingen van de fotograaf. Er is immers niet langer sprake van een inbreuk op het auteursrecht.
Auteursrechtelijk beschermd werk mag online niet zomaar door anderen gebruikt worden – hier is toestemming van de rechthebbende voor nodig. Er zijn echter verschillende uitzonderingen op deze regel. Een nieuwe uitzondering is dat tekst en afbeeldingen die rechtmatig toegankelijk zijn, gebruikt mogen worden voor training van generatieve AI, zolang dit voor niet-commerciële, wetenschappelijke doeleinden gebeurt.
[Fotocredits – ArtSav © Adobe Stock]
