Veel mensen moeten van zichzelf een grote auto omdat ze denken dat die veiliger is, out there, op straat. Om te overleven. Maar wie zich onkwetsbaar waant in zijn kolossale Audi Q7 of Chrysler Voyager komt van een koude kermis thuis. Als Mercedes Marlboro was, zouden er stickers op de deur zitten met de waarschuwing: ‘Citan rijden is dodelijk’.
Tandarts Daniëlle Boonzaaijer heeft een BMW 118D, al haar tweede 1-serie. In haar eerste 1-serie overleefde ze een kettingbotsing op de A4. ‘Ik had hem net twee maanden. Het was een complete ravage, verschrikkelijk. Gelukkig had ik geen enkel schrammetje, maar mijn auto zat hélemaal in elkaar. De hele voorkant was weg.’
De kooiconstructie van die BMW heeft haar gered, is haar overtuiging. ‘In een oud Peugeootje had ik het niet overleefd, zei een ambulancebroeder na het ongeval. Daarom kocht ik weer dezelfde.’
Opticien Henno Cysouw rijdt in een Mercedes R-klasse 350 V6 van 85.000 euro. ‘Ik had net zo makkelijk in een kleine auto kunnen rijden. Ik rijd echt niet in een grote Mercedes voor de status. Maar ik kies voor veiligheid.’
Hij is zeven jaar geleden met het hele gezin in zijn Mercedes ML, ook geen kleintje, achter op een vrachtauto geknald die opeens uitweek. Cysouw: ‘In een kleine auto hadden we het niet overleefd. De politieagenten zeiden dat we geluk hadden dat we een grote auto hadden. Anders hadden ze ons onder die vrachtauto vandaan moeten halen.’
Zo zijn er veel overlevers, grote-autobezitters who live to tell the tale.
Hele volksstammen hebben een Doorslaggevend Argument om een grote auto te moeten. Martien van Loo van Cool Cooking, dat in kleurig keukentextiel doet, kocht een Mini Cooper omdat die zo veilig heet. ‘Ik geef niet zoveel om auto’s, maar het belangrijkst is dat hij veilig is. Ik heb zó’n klap gehad met mijn vorige auto, een Volkswagen Beetle. Ik ben gered door de kooiconstructie.’ En sinds Van Loo een dochter heeft wil ze al helemáál geen Suzuki Alto, Renault Twingo of Fiatje meer. ‘Ik wil niemand voor het hoofd stoten, maar geef mij maar een degelijke Duitse Mini (Mini wordt gemaakt door BMW, EW).’
Boonzaaijer, Cysouw, Van Loo – allemaal denken ze dat ze nu veilig zijn met hun grote dure auto.
Hästens-bed op wielen
Oud-verkeersminister Hanja Maij-Weggen verdedigt zo sinds jaar en dag haar liefde voor dikke Saabs. Ze heeft wel zestien Saabs versleten in de tijd dat ze als Europarlementariër veel kilometers maakte. Niet omdat Saab een chic automerk is, nee ben je gek. Saab heeft twee keer haar leven gered in een ongeval, vertelt ze in een interview met NRC Handelsblad.
Maar u en ik weten wel beter. Maij-Weggen laat zich letterlijk in slaap sussen door het comfort van haar grote statusbak, een comfortabel Hästens-bed op wielen. In plaats van een Saab zou ze beter een Suzuki Alto kopen, dan let ze beter op en krijgt ze helemaal geen ongeluk. Om het dreigende asfalt te overleven gaat het niet om wat je rijdt maar hóé je rijdt.
Maar het is een algemeen levende overtuiging die er bij mensen nog niet met een zware bijl uit te rammen is. Groot is veilig.
Sommige mensen praten er zelfs hun sexy cabrio mee goed, zoals thuiszorgondernemer Hanni van den Broek haar Saab 9-3 Cabriolet 2.0. ‘Ik rijd 30.000 kilometer per jaar, dat is best wel veel, dus ik rijd graag in een veilige auto.’
Wordfeud
Elk veiligheidsgevoel is waanveiligheid. Niet wat je rijdt maar hoe je rijdt zou je veiligheidsgevoel moeten vergroten.
Ook in een grote auto laat je je makkelijk afleiden door een telefoontje. Of je moet snel even een Wordfeud-woordje leggen op je smartphone. Je zoekt naar Adele op je iPod, zit te klunzen aan de instellingen van je TomTom of probeert op de Afsluitdijk BNR Nieuwsradio terug te krijgen op je Blaupunkt-radio. Of je krijgt die #$%@ sluiting van het ISOfix-stoeltje van je zoontje achterin maar niet goed vast. Of je zit te ratelen tegen je echtgenoot naast je, of hij tegen jou. Allemaal afleidende activiteiten die zelfs een Hummer nog onveiliger maken dan een rolstoel op de A10 met daarin een dwarslaesiepatiënt die ten minste nog zijn ogen op de weg houdt.
Of je zit gewoon naar televisie te kijken. Televisie kijken? Op de A2, onder het rijden? Dat kan niet, zegt u misschien. Klopt. In uw auto niet. In geen enkele auto. De autotelevisie werkt alleen met de pook in parkeerstand.
Maar daar blijkt gewoon iets aan te doen. Cateringondernemer Marc Damen kan in zijn BMW 650i Cabriolet gewoon naar een film kijken. Hij kijkt vooral muziek-dvd’s, Phil Collins, U2, Marco Borsato, Simply Red. Het werd voor hem geregeld bij het autobedrijf waar hij zijn BMW kocht, Du Parc Exclusive Automobiles in Oisterwijk. ‘Normaal werkt zo’n scherm niet onder het rijden, maar dat heeft de technische man bij Du Parc opgelost.’
Het leidt niet af, hoor, bezweert Damen. ‘Het is net als met je navigatie. Af en toe kijk je ernaar. En ik kijk die films niet overdag tussen Utrecht en Amsterdam, maar wel als ik ’s avonds van Maastricht naar Brabant rij.’
Tientallen doden
Er zijn geen cijfers te vinden over de precieze oorzaak van de 650 verkeersdoden in Nederland in 2012. Maar het gebruik van de smartphone in het Nederlandse verkeer leidt tot enkele tientallen doden en honderden gewonden per jaar, stelt het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Daarom begon de Rijksoverheid dit najaar de omvangrijke campagne ‘Aandacht in het verkeer’ om automobilisten te wijzen op het gevaar van socialmediagebruik tijdens het rijden (zie www.daarkunjemeethuiskomen.nl). Op borden langs de snelweg is de P van Parkeerplaats opgenomen in een compleet rijtje kekke app-symbooltjes: ‘Facebooken, twitteren, mailen en whatsappen doe je op een parkeerplaats’.
Het lezen en schrijven van berichten op iPhones, Samsungs en BlackBerry’s vergroot het risico op een ongeval minstens 25 keer en sommige studies komen zelfs uit op 160 keer groter, jaagt het ministerie schuldbewuste automobilisten vrees aan.
‘Het aantal verkeersongevallen in Abu Dhabi daalde met 40% toen in oktober 2011 het BlackBerry-netwerk van de Verenigde Arabische Emiraten uitviel.’
Onder tieners in de VS is sms’en en whatsappen tijdens het rijden nu zelfs de nummer 1-doodsoorzaak in het verkeer. Met drank op rijden is daarmee naar de tweede plaats verdrongen. Jaarlijks raken er in de VS meer dan 300.000 tieners gewond en overlijden er 3000 tieners als gevolg van het sturen van een sms, app’je of tweet terwijl zij achter het stuur zitten. Uit het onderzoek, aangehaald door dutchcowgirls.nl, blijkt dat van de auto rijdende Amerikaanse tieners (van 15 tot 18 jaar) in 2011 de helft van de jongens en 45 procent van de meisjes wel eens achter het stuur sms’t.
Daarom ook die astronomische hoge boete in Nederland voor rijden met een telefoon in de hand: dat kost je liefst 220 euro.
Range Rover minder veilig dan Fiat 500
Maar, en dat is aanzienlijk minder bekend, wie zich optimaal beschermd dus veilig waant in zijn BMW X5 of Audi Q7, komt van een koude kermis thuis of helemaal niet thuis en in ieder geval zwaarder gewond. Het immense bakbeest Q7 krijgt namelijk in de botsveiligheidsproeven van EuroNCAP maar vier sterren van de vijf die de Europese autocrash-autoriteit maximaal te vergeven heeft. De BMW X5 uit 2003 komt ook niet verder dan vier sterren.
EuroNCAP (European New Car Assessment Programme) fileert auto’s zoals een Japanse topkok kogelvis. Vakkundig. Alle nieuwe auto’s worden in de crashhallen van EuroNCAP meedogenloos tegen een roadblock gereden dat geen millimeter meegeeft. De vijf sterren geven aan hoe veilig een auto is. Daarbij worden een hoop grote auto’s ontmaskerd. Juist grote auto’s. Een net nieuwe grote SUV als de Jeep Grand Cherokee, een model uit 2011, behaalt slechts vier van de vijf sterren in het crashlab. En de auto’s worden niet op hoge snelheid tegen de muur gereden, maar met niet meer dan 64 km/u per uur. Zo hard, of zacht, als u ongeveer rijdt in de bebouwde kom.
De Jeep Cherokee van 2003 kwam ook al niet verder dan vier sterren en het model van 2002 haalde er slechts drie.
Wie een gebruikte BMW 520i van een jaar of vijf koopt, een Hyundai Santa Fe (2006) of Land Rover Discovery (2006) denkt dat hij een stevige veilige auto koopt. Mensen overtuigen er hun vrouw mee. Lekker veilig voor de kinderen, schat. Nou, koop maar dan. Maar niemand lijkt te beseffen dat in een Ford Fiesta (vijf sterren) veiliger zit dan in een Range Rover (2002) of Nissan Pathfinder van 2006.
Al die vijf meter grote auto’s, SUV’s of terreinauto’s bieden jou als bestuurder en je mede-inzittenden minder bescherming dan een Renault Clio of Fiatje 500 van, wat is het, niet meer dan 350 centimeter.
‘Voyager-rijders sterven jonger’
Ga zelf maar na op euroncap.com, de rapporten van EuroNCAP in Brussel zijn niets verhullend.
BMW Z4: slechts vier sterren.
Audi TT: vier sterren van de vijf.
Seat Exeo: vier sterren.
Lancia Voyager: slechts vier sterren (test van 2011). En diens voorganger Chrysler Voyager (Chrysler werd in 2010 omgedoopt in Lancia) kwam in 2007 niet verder dan anderhalve ster voor inzittendenbescherming bij een crash. De Voyager nog wel, de spreekwoordelijke mommy minivan, een absolute bestseller onder Nederlandse hockey- en voetbalgezinnen.
Je zou als overheid bij elke aangeboden Voyager op Marktplaats of autobedrijven een waarschuwingssticker willen plakken zoals op sigarettenpakjes. ‘Voyager. Schaadt uw gezondheid.’ Of: ‘Voyager-rijders sterven jonger.’
Zelfs een spreekwoordelijk veilige Mercedes valt in Brussel genadeloos door de mand. De Mercedes Citan krijgt slechts drie sterren. Het Mercedes-busje is nota bene van 2013 – dus net op de markt.
Huiver
Lees en huiver mee bij het testverslag van de EuroNCAP-technici over wat er misgaat bij een aanrijding in een Citan. ‘De zijairbag werkte niet zoals bedoeld. De gordijnairbag werkte evenmin naar behoren bij een botsing van opzij. Mercedes heeft beloofd om die gordijnairbag te verbeteren. De ribben van de crashtestdummy blijken samengedrukt wat wijst op zwakke bescherming van de bovenste helft van de romp. Na de botsproef zat er bovendien een groot gat tussen de B-stijl en de voorste rand van de schuifdeur. Dat levert minpunten op want daardoor kunnen de ledematen van de inzittenden ernstig letsel oplopen. De voorstoelen en de hoofdsteunen geven slechts marginale bescherming tegen whiplashletsel in geval van een kop-staartbotsing.’
Bent u er nog of hangt u al brakend boven de wc?
Het Mercedes-rapport leest als een testrapport van een Lada uit 1985 of een gammele Citroën uit de tijd van De Gaulle. De resultaten komen in de buurt van die van de beruchte (Chinese) Landwind in 2010 (twee sterren). Maar van een Mercedes anno 2013 verwacht je meer robuustheid en bescherming. Als Mercedes Marlboro was, zouden er stickers op de deur moeten zitten: ‘Citan rijden is dodelijk’.
Kijk zeker naar de filmpjes in slow motion van de Citan-crash en vergelijk die dan met het filmpje van de Fiat 500-botsing op de website nl.euroncap.com. Was ik een vette-Mercedes-bezitter, ik zou nooit meer meewarig naar een Fiatje kijken.
XF beschermt ‘marginaal’
Zelfs een Jaguar XF, een gekend dure luxeauto, blijft steken op vier sterren (in de test van 2011 van de XF 3.0 diesel). Romp- en heupgedeelte van de XF-bestuurder zijn bij een botsing ‘marginaal’ beschermd (dat is nog ónder ‘voldoende’). En de hoofdsteunen en stoelen bieden bij een aanrijding achterop slechts marginale bescherming tegen whiplashellende, benadrukken de witte jassen van EuroNCAP.
De XF – en met hem meer dan handenvol andere auto’s – is gewoon te licht bevonden.
Succes met je grote auto heb je misschien op de parkeerplaats van De Librije of bij je lunchafspraak bij Het Arsenaal in Naarden. Maar niet als je ermee tegen een vrachtauto of een lantaarnpaal rijdt.
En dat terwijl ‘Het scoren van vijf sterren de norm is geworden’, zoals de ANWB opmerkt in een persbericht over de jongste serie van de EuroNCAP-botsproeven (van 28 november 2012), waarin liefst dertien van de veertien geteste auto’s de maximale score van vijf sterren behaalden.
Dacia Lodgy
‘Populaire modellen zoals de Volkswagen Golf en de Ford Fiesta behalen evenals nieuwe modellen zoals de Opel Mokka en Ford Kuga de hoogst haalbare score in de Europese botsproeven,’ schrijft de ANWB.
Zelfs miniautootjes als de Fiat 500, Renault Clio en Peugeot 1007 en 207 halen al sinds vijf of tien jaar de maximale score van vijf sterren.
Slechts één auto in het laatst geteste plukje van eind 2012 blijft achter bij de norm, meldt de ANWB: de goedkope Dacia Lodgy haalt maar drie sterren. Maar dat komt vooral doordat de Dacia Lodgy lelijk doet tegen voetgangers: bij een botsing met een Lodgy loopt een voetganger op veel plaatsen op en rond de motorkap van de auto ernstig hoofdletsel op. De berijder zelf van de Lodgy heeft geen centje pijn.
Overigens is het een indringende gedachte hoeveel het scheelt met welke auto je bijvoorbeeld op een woonerf een spelend kind aanrijdt. Met een Fiat 500 is het al erg, maar de kans dat je in zo’n geval met een Audi A7 of Range Rover door omstanders wordt gelyncht, is aanzienlijk groter.
Terug naar de aanzienlijk kleinere Lodgy: de enige echte kritiek van EuroNCAP op de Lodgy is dat ESC niet standaard is, oftewel Electronic Stability Control, een systeem dat personenauto’s vanaf 2014 van de EU aan boord moeten hebben. Daarom scoort ie laag op het onderdeel actieve veiligheidssystemen. Maar in Nederland is ESC bij de Dacia Lodgy een gratis optie.
Dus als je net zo goed in een Dacia Lodgy kunt stappen als in een BMW X5 of een Audi Q7, waarom zou je dan zoveel geld uitgeven aan zo’n dikke Amstelveen- of Blaricum-auto?
Wagenwedloop
Ja maar, denkt u, ik moet wel een grote auto want dan word ik niet zo snel geplet door die grote Audi Q7 of Kia Sorento van een ander. Wie zo redeneert, maakt dezelfde denkfout als de VS en de USSR in de Koude Oorlog en daarna Irak, Noord-Korea en Syrië en ga maar door: steeds duurdere en snellere wapens en raketten en engere chemische wapens inslaan om de ander af te schrikken. De wapenwedloop, precies.
Wie om reden van toenemende incongruentie op de weg een dikke auto koopt, draagt bij aan de wagenwedloop. Net zo’n waanzin.
Bovendien, zoals gezegd: een piepklein bolletje als de Fiat 500 krijgt de maximale score van vijf botsbestendigheidssterren in de EuroNCAP-botsproeven, terwijl veel gigantische SUV’s niet veel meer bescherming bieden dan een skelter.
Daar komt nog bij dat veel als veilig te boek staande auto’s juist extra gevaarlijk zijn na een ongeval met beklemming, omdat de beveiliging van deze auto’s hulpverleners in de weg zit. Vanwege alle verstevigingen, dwarsbalken, airbags en gordelspanners komen automobilisten soms zo vast te zitten dat ze moeilijk uit het voertuig te redden zijn. In Aalsmeer leidde dat eerder dit jaar tot een drama: reddingswerkers konden een vrouw niet uit haar auto bevrijden, waarna haar beide benen ter plaatse moesten worden geamputeerd. Wat dat aangaat, kun je dus beter een ongeval krijgen met een Lelijke Eend, waarvan de raamstijlen nog met een zakmes van de Action zijn door te zagen.
Poepstreep
En bovendien: afgezien van crashtestresultaten is een kleine auto aanzienlijk handelbaarder in het verkeer dan een grote auto en ook nog eens makkelijker tot stilstand te brengen zodat je meer kans hebt om een aanrijding te voorkomen.
Een overheid die echt de verkeersveiligheid op straat wil verbeteren, moet grijpen naar veel effectievere maatregelen. Zoals autofabrikanten verplichten om de airbag in het stuur te vervangen door een scherpe metalen pen die eruit springt bij een botsing. Dan zou iedereen gegarandeerd afstand houden, altijd en overal, en bij elk kruispunt ben je scherp.
En om het verkeer echt 100 procent veilig te maken zou minister Melanie Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu automobilisten wettelijk moeten verplichten een onderbroek met poepstreep te dragen. Het idee komt van cabaretier Theo Maassen. Goed idee. Want dan wil je echt niet in het ziekenhuis terechtkomen.
