In het Verenigd Koninkrijk heeft de Barclays-bank de noodklok geluid. Er is een toename van 87 procent waar het gaat om bankfraude. Maar liefst 70 procent van de bankscams vinden plaats op social media en via grote techplatformen. 77 procent hiervan is op social media, dating apps en online marktplaatsen. Kortom, wees je online altijd bewust van vragen die mensen stellen, linkjes die mensen sturen en algeheel gedrag dat mensen vertonen. Deze vijf bankscams zijn anno 2023 extreem populair.
Voordat we erin duiken, is het goed om te weten dat fraude via het internet heel erg makkelijk te regelen is. Op het dark web of op Telegram heb je zo een pakket gevonden. Een pakket ja: kwaadwillenden bieden softwarepakketten aan in abonnementsvorm. Voor 1.000 euro heb je al een ransomwarepakket. Met andere woorden: je hoeft je niet alleen zorgen te maken om slimme programmeurs: iedereen kan binnen de kortste keren een online crimineel zijn.
Phishing is nog steeds de meest gebruikte manier voor hackers om zichzelf toegang te geven tot iemands account (en het liefst tot een heel bedrijf). Er bestaan inmiddels miljoenen phishingmails van allerlei banken, die alleen maar beter worden dankzij de komst van programma’s als ChatGPT die in ieder geval de taalfouten eruit halen, dat waar zulke mails juist zo makkelijk aan te herkennen waren. Hoe veel er ook wordt gewaarschuwd, er worden dagelijks nog steeds heel veel mensen het slachtoffer van phishing. Ook blijkt dat er steeds meer geld wordt buitgemaakt bij phishing-aanvallen.
Iedereen kent die telefoontjes wel, van een Engelssprekend persoon die zogenaamd van Microsoft is met wat vragen over je account. Ook zijn er veel mailtjes die worden gestuurd dat je account elk moment dicht gaat. Je ziet hier heel goed wat kwaadwillenden vaak gebruiken in hun tactieken: een combinatie van angst en urgentie. Doordat jij denkt dat iets snel moet gebeuren, neem je niet de tijd om even stil te staan en te denken: wacht eens even… Kwaadwillenden maken er gebruik van, en dat is vooral als je een echt mens aan de telefoon hebt extra spannend. Niet voor niets trapten er in 2021 23.903 Amerikanen in zulke telefoontjes (via de FBI). Het moet wel belangrijk zijn toch, als ze je er speciaal voor bellen? Het antwoord is nee. Gewoon ophangen, Microsoft gaat je niet zomaar bellen over je account. Dat heeft wel wat beters te doen.
Een van de bekendere scams waarbij nog meer schaamte komt kijken dan bij andere scams, dat is de romantische scam. Je denkt dat je met een leuke man of vrouw spreekt die hard werkt en -vaak- in een ander land woonachtig is. In de realiteit is dat ook zo, alleen is die persoon niet leuk en werkt die vooral heel hard om jou je geld afhandig te maken. Maka nooit zomaar geld naar andere mensen over, zeker niet naar mensen die je nog nooit in het echt hebt gezien. Hoe zielig de verhalen over zieke kinderen en losgeld voor ontvoeringen ook zijn: deze mensen hebben geen goed in de zin. Vooral in de coronatijd steeg dit soort fraude enorm, omdat mensen zich toch thuis wat eenzaam voelden en tegelijkertijd veel scammers ook meer tijd thuis hadden… De online langeafstandsrelatie waarin geld wordt gevraagd kan het beste nog veel meer afstand gebruiken: gewoon niet doen dus.
Je hebt een online leven en je deelt van alles. Misschien iets te veel? Als mensen kunnen ontdekken wat je adres is, wat overigens soms niet eens via je social media gaat, maar bijvoorbeeld via datalekken, dan kunnen ze misbruik maken van jouw identiteit door bijvoorbeeld online dingen te kopen op jouw naam. Maar ook door bijvoorbeeld boetes op jouw naam te zetten. Het is een heel vervelend type fraude, omdat het enorm persoonlijk is en je erg vaak moeilijk vanaf komt, omdat het vaak onduidelijk is waar het vandaan komt. Helaas kun je er ook zelf weinig aan doen dat je adres op straat komt te liggen: het enige wat je kunt doen is zelf zorgvuldig zijn met je data en niet bij te veel websites je gegevens achterlaten.
“Hey pap, mam, ik ben nu in het buitenland en mijn pinpas is ingeslikt, kunnen jullie wat geld overmaken naar mijn bank via deze link?” Het komt ontzettend vaak voor dat mensen zich voordoen als de kinderen en ouders spontaan denken: ik moet helpen. Spreek vooral met je ouders af dat je altijd videobelt wanneer je iets nodig hebt. Op die manier kunnen je ouders je zien en weten ze dat het klopt dat jij het bent. Ook kun je beter geen Tikkie of betaalverzoeken van de bank gebruiken: laat je ouders zelf met de hand geld overmaken naar jouw rekening, zodat je zeker weet dat het op jouw rekening terechtkomt. Zeker in een wereld waarin van alles wordt gedeepfaket kunnen mensen ook je stem nabootsen. Video zou kunnen, maar dat is een stuk minder makkelijk, waardoor dat nog altijd de veiligste manier is als je niet fysiek naar je ouders kunt gaan. Zorg dat je je ouders goed instrueert over dit soort fraude, zodat ze het eerder zullen herkennen.
Het is te hopen dat het herhalen van deze zaken mensen toch wat scherper houdt op fraude. Maar het kan natuurlijk altijd voorkomen dat het je alsnog overkomt. Houd je niet stil, maar onderneem actie, zodat je hopelijk snel kan worden geholpen.
