Je zou het niet zo snel verwachten bij een racefiets: dat is immers geen e-bike, maar toch kunnen ook deze tweewielers wel degelijk worden gehackt. Het gaat dan om de elektrische schakelaar. Specifiek die van Shimano heeft een potentieel hackprobleem en er wordt aangeraden de firmware zo up-to-date mogelijk te houden.
Het updaten van je fiets is niet iets waar je elke dag mee bezig bent, maar je zou er dit weekend wel even tijd voor moeten maken. In ieder geval als je een racefiets met een Shimano Di2 hebt. Onderzoekers van UC San Diego en Northeastern University hebben een techniek onthuld waarmee je met wat hardware een Shimano-draadloos schakelsysteem kunt saboteren. En daar moet niet te lichtzinnig over worden gedacht: dit soort systemen worden ook gebruikt in bijvoorbeeld het Olympisch wielrennen.
Wat er gebeurt is dat kwaadwillenden met een simpele radio-aanval signalen vanaf ongeveer 10 meter afstand al kunnen sturen. De fiets ontvangt ze en acteert erop, waarmee je bijvoorbeeld kunt zorgen dat Pogacar helemaal naar de verkeerde versnelling schakelt en uit zijn ritme wordt gehaald. Zeker wanneer er een klim plaatsvindt zijn de versnellingen essentieel: je wil niet in de zwaarste versnelling de berg op of in de lichtste versnelling de berg af. Je kunt er tijd mee verliezen. Nu is dat natuurlijk niet zo belangrijk als je een zondagsrijder bent, want dan maakt de tijd niet uit, maar in de professionele wielrensport kan dit wel degelijk een probleem zijn. Je kunt tijd verliezen en achter gaan liggen. Sterker nog: de fiets zou zelfs in een sprint zodanig kunnen worden geschakeld dat de renner ten val kan komen.
In een paper schrijven de onderzoekers dat moderne racefietsen cyberfysische systemen zijn en dat bijna alle professionele wielrenners tegenwoordig elektronische shifters gebruiken die reageren op digitale signalen via versnellingsknoppen op het stuur, die dan de ketting van de fiets bewegen naar een andere versnelling. Deze systemen zijn betrouwbaarder dan mechanische varianten, maar het moge duidelijk zijn: niet als ze gehackt worden. Een hacker heeft er dus wel een speciale radio, een antenne en een laptop voor nodig, dus het zijn wel heel gerichte aanvallen die bijvoorbeeld bij wielerrondes het verschil kunnen maken.
En erger nog: “Terwijl een stooraanval zou kunnen voorkomen dat een specifieke renner schakelt als een hacker eerst een van zijn draadloze schakelsignalen oppikt, zou een saboteur ook simpelweg een stoorsignaal kunnen uitzenden op de frequentie die door alle Shimano shifters wordt gebruikt, waardoor mogelijk een grote groep renners wordt gestoord. Het is mogelijk om de schakelsignalen van een heel peloton fietsers te lezen en vervolgens iedereen te storen, behalve een gekozen renner. Je kunt in principe iedereen blokkeren behalve jezelf,” zegt Northeastern professor Aanjhan Ranganathan.
Het lijkt weer een nieuwe bron van problemen voor wielrenners, die er tegenwoordig ook vaker van worden beticht stiekem een e-bike te rijden door een elektromotor in het frame. Het dopingschandaal van Armstrong lijkt inmiddels een fijne eenvoudige tijd te zijn met alles wat er vandaag de dag kan worden gesjoemeld met racefietsen. Shimano heeft nu een update uitgebracht die via de achterderailleur kan worden geïnstalleerd met de E-TUBE Cyclist-app, maar het is een kwestie van tijd voordat kwaadwillenden een andere manier hebben gevonden om dit soort tech te saboteren.
