Je hebt een geweldige selfie gemaakt en je wil hem op social media zetten. Waar post je? Overal? Op één plek? De grote social media zijn zo erg op elkaar gaan lijken, dat we eigenlijk alleen van LinkedIn nog kunnen zeggen dat dat zich onderscheidt. Ondertussen wordt er ook gebouwd aan metaverses: is dat een uitweg voor social mediabedrijven?
Nu Instagram met zijn vierkante foto’s stopt, zijn veel mensen boos. Het zijn niet eens zozeer de mensen die altijd op de centimeter na een precies symmetrische vierkante foto plaatsen. Het zijn mensen die menen dat ze het verschil niet meer kunnen zien tussen Instagram en TikTok. Die mensen hebben een punt. Bijna alles wat je kunt doen in TikTok, is in een bepaalde vorm ook wel te vinden op Instagram. Instagram is niet het enige bedrijf dat zo keihard kopieert. Twitter kan er ook wat van, met zijn Fleets (dat nu niet meer bestaat) en zijn Spaces (omdat Clubhouse zo’n succes was).
Social media komen zelf de laatste tijd niet heel vaak met frisse, nieuwe ideeën. Stilstand is achteruitgang, wat betekent dat een medium wel moet blijven komen met nieuwe mogelijkheden. Zien dat andere bedrijven gigantische bedragen binnenslepen voor iets dat jij ook vrij makkelijk kunt aanbieden, zorgt ervoor dat toch al snel de keuze wordt gemaakt voor een kopietje. Even kort door de bocht natuurlijk: uiteindelijk hebben social media ook niet altijd alles te zeggen over hun content.
Meta heeft al een paar keer benadrukt dat het vooral niet zelf ‘de baas’ wil zijn over het metaverse dat het bouwt, maar dat het van iedereen moet zijn. Het is echter de vraag waarom het dit zo graag benadrukt. Is het omdat het van Facebook heeft geleerd dat je vooral niet de grootste moet willen zijn, omdat hoge bomen nu eenmaal veel wind vangen? Ceo Mark Zuckerberg is er talloze keren op aangesproken dingen niet volgens de regels aan te pakken. Nu er voor social media steeds meer regels worden opgelegd van talloze verschillende landen, kan het zomaar zijn dat een Facebook daarom denkt: doe maar even iets heel anders, want daar bestaan nog niet zoveel regels over.
Bovendien biedt het metaverse weer nieuwe, creatieve mogelijkheden voor de socials. Immers scheelt het nogal of je een livestream op Facebook via je smartphonescherm bekijkt, of bijna in iemands kamer staat met je virtual reality-bril op je neus. De manier waarop we content benaderen wordt zo anders, dat het zeker een frisse wind kan betekenen voor social media, die toch vaak al meer dan een decennium meegaan. Echter moet het dan wel zorgen dat het niet in dezelfde valkuilen stapt als eerder. Zo moet een medium niet alleen kijken naar zijn gebruikers, maar ook wat het als merk kan betekenen in het metaverse. Zouden zij niet meer verantwoordelijkheid moeten krijgen om het metaverse een veilige plek te maken? Kachelen we weer exact zo voort als in de Web2.0-fase?
Daarnaast moeten social mediabedrijven een pas op de plaats maken als het gaat om de interface. Vroeger hadden ze hier alle zeggenschap over en dat is gedeeltelijk nog steeds zo, maar in het metaverse is het wel beter als de wereld die een bedrijf maakt past binnen het universum dat er al is. Social media zullen meer rekening moeten houden met hoe hun aanbod er met een VR-bril op uitziet. Daarbij moet het gaat om een prettige ervaring voor de gebruiker, niet om de functies die het social medium zelf wil pushen. Met andere woorden: het zou niet handig zijn als het weer een vehikel wordt om advertenties te pushen, het zou andersom moeten zijn. Het moet een platform worden waarop mensen graag aanwezig zijn, want dan komen de advertenties er vanzelf -en hopelijk mondjesmaat- bij. Sterker nog, in een ideale wereld is dat niet nodig, omdat gebruikers er vanzelf merken bijhalen.
Het metaverse kan een goede kans zijn voor social media om impact te maken, nog meer dan ze al hebben gedaan. Hiervoor zal het echter met een goede interface moeten komen, maar ook durf en geduld. Ze zouden er goed aan doen om in het metaverse niet de machinist te willen zijn, maar juist de gebruiker het roer in handen te geven. Het is alleen de vraag of dat ook de reden is dat een bedrijf als Meta zich uitspreekt over hoe het niet zelf de scepter wil zwaaien in dat universum. Is het een manier om zelf minder verantwoordelijkheid te hoeven nemen (en dus minder klappen op te vangen), of zit er toch wel degelijk de hierboven beschreven gedachte achter?
Misschien krijgen we hier nooit een antwoord op. Immers is het metaverse een veelheid aan werelden en wat in de ene wereld doodnormaal is en past, kan in een andere veel minder van toepassing zijn. De metaverses waarin mensen zich nu vooral bevinden zijn ofwel gestoeld op gaming (Roblox) ofwel op cryptovaluta (Decentraland, Sandbox). Hierdoor is het metaverse nog niet heel toegankelijk voor het grote publiek, terwijl dat uiteindelijk wel is waar bijvoorbeeld een Meta naartoe wil groeien.
Het steekt er zoveel geld in, dat het duidelijk wel een van de grootsten wil zijn, maar tegelijkertijd lijkt het dus niet per se de verantwoordelijkheid te willen dragen, onder het mom van ‘het metaverse is van iedereen’. Precies dat is wat er op social media-platforms ook wel eens mis is gegaan, waardoor het misschien voor het grote publiek juist wel helemaal niet zo vanzelfsprekend is om dat metaverse te betreden. En juist daarom is het zo belangrijk dat social media zichzelf naar het metaverse vertalen op een manier waarin de gebruiker centraal staat, zodat de ervaring zo goed mogelijk is. Hoogste tijd voor social mediabedrijven om te tonen hoe creatief ze werkelijk nog zijn.
