Eind 2021 had iedereen het over het metaverse, maar nu lijkt de interesse wat af te nemen. Hoewel één van de bekendste bedrijven ter wereld er volop op inzet (en zelfs zijn naam erop heeft aangepast), hoeft het metaverse niet per se een groot succes te worden. Zou het zelfs een volledige flop kunnen worden?
Zeker. We hebben vaker grote projecten ter ziele zien gaan. Virtual reality op zich staat erom bekend dat er elk jaar weer wordt gezegd dat dit HET jaar wordt van virtual reality, zonder dat dat ooit écht flink mainstream is geworden. Of denk bijvoorbeeld aan het papierloze kantoor: zelfs in de meest digitale organisaties staat er toch wel ergens in een hoek een printer die soms wel wordt gebruikt.
Deze week sprak de voormalige CEO van Nintendo of America zich nog zeer negatief uit over de metaverse. Tijdens South by Southwest zei hij dat Facebook geen innovatief bedrijf is, omdat het vooral goede ideeën overneemt van bedrijven die het koopt (zoals Instagram en Oculus). Over specifiek het Metaverse zei hij: “Ik geloof er niet in dat hun definitie van het metaverse een succes wordt.” Daarin is hij niet alleen.
Tegenstanders van het metaverse ergeren zich ten eerste aan het feit dat veel dingen die eerder nooit een metaverse-label hadden, ineens wel zo worden weggezet. Minecraft wordt plotseling een metaverse genoemd en hetzelfde geldt voor allerlei virtual reality-toepassingen die die titel voorheen nooit hadden. Bovendien: virtual reality is er al, wat gaat de metaverse daarin voor toegevoegde waarde zijn: het werkt al goed zoals het nu werkt, het wordt alleen nog niet door de massa omarmd (wat op zich ook weer met alle risico’s van dien komt als je iedereen wel in VR in dat metaverse wil hebben). Toch is dat niet de grootste kritiek, want dat is vooral de achterliggende gedachte van het metaverse.
De ergernis zit hem in hoe Meta het voordoet als een manier om mensen te laten ‘connecten’, terwijl het vooral om het schonen van het slechte imago van het sociaal medium zou gaan, naast dat het vooral een nieuwe manier moet zijn om geld te verdienen aan gebruikers. En hoe hard Meta ook roept dat het het niet alleen wil doen en het juist een metaverse van iedereen moet zijn, drukt het bedrijf (wederom door die naam) toch wel heel hard zijn stempel op dit ‘nieuwe internet’. In het verlengde daarvan: een ander argument tegen het metaverse is dat het niet moet worde gestart door grote, gevestigde bedrijven, maar dat juist kleinere, nieuwe, frisse, jonge bedrijven een mogelijkheid moeten krijgen om groot te worden.
Er zijn ook mensen denken dat het metaverse geen toekomst heeft, omdat het simpelweg al bestaat. Ergens is het internet natuurlijk ook al een metaverse: een plek waar mensen online bij elkaar komen en waarin je je als een compleet ander persoon kunt voordoen. De vraag is daarbij: is het wel nodig, zo’n metaverse? Is het niet gewoon leuk om het internet uit te breiden met meer virtual reality-ervaringen, in plaats van het in een heel nieuw jasje te moeten steken? Immers is alles wat het metaverse moet gaan doen, al mogelijk op het internet, alleen is het nu wat meer los zand dan wat Zuckerberg van plan is.
Misschien is het ook niet het beste idee om het zo erg aan virtual reality op te hangen. Nog steeds worden mensen misselijk bij het dragen van virtual reality-brillen, en is het sowieso niet bedoeld om de hele dag mee op je hoofd te zitten. Daar gaat je volle dag werkmeetings in de metaverse. Daarnaast is het ook vermoeiender voor je ogen en je brein, waardoor het uiteindelijk minder aantrekkelijk is als iets om heel standaard te doen: leven in virtual reality. Eventjes een uurtje is leuk, maar met wat Zuckerberg van plan is, is een uurtje per dag niet genoeg. Kijk hoe veel tijd mensen op Instagram en TikTok spenderen, of hoeveel reclames en commercials Meta waarschijnlijk in zijn metaverse wil gaan toevoegen. Het heeft immers als eigenaar van Oculus al zulke commerciële stappen gezet binnen die VR-bril.
Het is duidelijk: natuurlijk kan het metaverse volledig floppen. Misschien wel juist omdat het bij Facebook vandaan komt. Het bedrijf heeft al meerdere malen getoond niet altijd het beste voor te hebben met zijn gebruikers en het vertrouwen dat mensen hebben is laag. Logisch dus dat het rebrandt, maar is het hele metaverse niet alleen één grote rebrandingsoefening? Dat is uiteindelijk één van de grootste redenen waardoor het metaverse het niet kan gaan halen: degene die de kar trekt is misschien juist degene die beter achter die kar plaats kan nemen.
Dat is echter juist het mooie aan het metaverse: het zijn er meerdere, dus iedereen kan er een maken. Het hangt er ook vanaf welke definitie je hanteert: heb je het over het metaverse van Meta of in het algemeen over metaverse? Er zijn sowieso al metaverses die succesvol zijn gebleken, zoals Decentraland. Vandaar dat er tegelijkertijd veel hoop is dat ‘het metaverse’ een succes wordt en echt de nieuwe manier van internetten vertegenwoordigt. Het bewijs is er, maar de grote massa moet nog komen. Mensen moeten zelf kiezen om de beweging naar dat metaverse te maken. En dat is iets waar zelfs Meta uiteindelijk geen controle op kan uitoefenen.
