Er wordt wel eens geschreven dat de politie bijvoorbeeld niet in de telefoon kan komen van een bepaalde crimineel. Maar, in hoeverre moet zo’n crimineel, of verdachte, dat eigenlijk toelaten? Een nieuwe uitspraak van het Europese Hof toont aan dat de politie dat ook bij kleine misdrijven mag doen.
De serieuze misdaad is vaak een reden om in iemands telefoon te mogen kijken, maar het blijkt dat dat ook bij kleine misdrijven mag. Het is minder vrijblijvend: landelijk moeten er regels voor worden opgesteld en uiteindelijk moet er in veel gevallen waarschijnlijk toestemming worden gevraagd aan de officier van justitie of de rechtbank. Een beetje zoals dat in Amerika gaat met een huiszoekingsbevel (in Nederland gelden daar overigens heel andere regels voor).
Waar verdachten dus denken dat ze veilig zijn en dezelfde bescherming genieten onder de Europese privacywetgeving, moeten ze nu toch tot de conclusie komen dat dat zeker niet altijd het geval is. Waarom? Omdat het Europese Hof heeft bepaald dat de onderzoeksmogelijkheden van de autoriteiten ernstig worden beperkt zonder zo’n zoektocht door iemands telefoon. Het is nu aan elk land om daar zijn eigen regels voor op te stellen. Er moet heel duidelijk worden gesteld wat mag en wat niet, wat de doelen zijn, etcetera. Bovendien zou het slechts bij heel dringende gevallen zo zijn dat de politie direct inzage krijgt. Het zal voornamelijk via de rechter of een andere autoriteit lopen. Stiekem toch doen? Dat is uit den boze.
Toch kunnen we ons voorstellen dat er wel veel grijs gebied is in deze: het Europese Hof van Justitie deed niet uit het niets deze uitspraak. Het deed dat omdat de Oostenrijkse politie een verdachte die met 85 gram wiet werd gesnapt graag nader wilde onderzoeken door middel van de telefoon. De politie probeerde zelf de telefoon in te komen, maar zat daarmee echt fout: er had van tevoren toestemming gevraagd moeten worden en de verdachte moest sowieso op de hoogte worden gebracht.
Waar het grijze gebied hem dan zit? We kunnen ons voorstellen dat het interessant kan zijn om van iemand met zoveel wiet te weten te komen wie zijn dealer of werkgever is: dan kun je misschien in een keer een heel drugsnetwerk oprollen, in plaats van een schakel in de ketting. Maar ja, 85 gram wiet bij je hebben is an sich geen enorm vergrijp: daar moet je hooguit een jaar voor zitten. Het is dus best een moeilijke kwestie, want in hoeverre heeft het een met het ander te maken? Goed dus dat een andere autoriteit daarover in veel gevallen eerst een uitspraak moet doen voor er in de telefoon wordt gekeken.
Mocht je wel eens iets doen wat van de wet niet mag, of gewoon nieuwsgierig zijn hoe dit zit: weet dan dat je er dus niet zomaar vanuit mag gaan dat omdat je telefoon door jou en jou alleen ontgrendeld kan worden, je ‘vrij’ bent en maar alles kunt doen op je telefoon. In Nederland mag de politie zelfs lichte dwang uitvoeren door je vinger op je vingerafdrukscanner te leggen, maar het zal daar waarschijnlijk dus wel eerst toestemming voor moeten vragen. Kortom, de politie mag bij kleine vergrijpen vaak niet zomaar in je telefoon kijken, maar moet daarvoor in veel gevallen eerst toestemming vragen.
