De hoeveelheid fake news en onwaarheden die online verspreid worden is tot een nieuw dieptepunt gedaald. In 2023 heeft 67 procent van de bevolking van 12 jaar of ouder aangegeven op internet informatie gezien of gelezen te hebben die volgens hen niet waar was, of waarbij ze twijfelden aan de waarheid ervan. In 2021 was dit 63 procent. Zo blijkt uit een onderzoek over ICT-gebruik van huishoudens en personen van het CBS, een onderzoek dat in alle EU-landen op dezelfde manier wordt uitgevoerd. Vorig jaar hebben ruim 6,5 duizend personen van 12 jaar of ouder aan deze enquête deelgenomen.
De EU wil graag weten hoeveel mensen op internet informatie zien die volgens hen niet waar is, en wat ze vervolgens doen met deze onjuiste online informatie. Dit is een onderdeel van de digitale vaardigheden van mensen. Ruim de helft van de 12-plussers zei op sociale media zulke berichten te hebben gezien of gelezen. Ongeveer een kwart gaf aan ook misleidende berichten op nieuwswebsites te hebben gezien. Facebook is lange tijd katalysator geweest voor het verspreiden van nepnieuws, maar ook platformen als TikTok vormen tegenwoordig een bron van misinformatie.
Het zijn vooral 18- tot 35-jarigen die tweeënhalf keer zo vaak als 75-plussers, online informatie zien waarbij ze twijfelden of deze waar was. Dit nam toe ten opzichte van 2021 onder 12- tot 18-jarigen, en onder 65-plussers. Van mensen met een hbo- of universitaire opleiding zei 76 procent zulke berichten te hebben gezien, tegen 57 procent onder degenen die hooguit een vmbo-diploma hebben.
Van de mensen die hebben aangegeven informatie op internet te hebben gezien waarover ze twijfelden, zei 66 procent te hebben gecontroleerd of deze informatie waar was. Ruim 80 procent van hen gaf aan dit te doen door naar meer informatie te zoeken op andere nieuwswebsites of Wikipedia. De helft zei de bron te hebben gecontroleerd. Rond 30 procent gaf aan de informatie offline met anderen te hebben besproken, of offline naar meer informatie te hebben gezocht. Ruim 20 procent heeft de informatie niet gecontroleerd omdat men vermoedde dat deze niet waar was.
In 2023 had Nederland van alle EU-27 landen het hoogste percentage inwoners (van 16 tot 75 jaar), dat op internet informatie gezien had die volgens hen niet waar was, of waarbij ze twijfelden aan de waarheid ervan (71 procent). In Finland zei 70 procent van de 16- tot 75-jarigen dit, in Roemenië was dit met 29 procent het laagst. Het EU-27 gemiddelde was 49 procent.
[Fotocredits – Rawpixel.com © Adobe Stock]
