Tijdzones zijn een vast gegeven: je weet dat wanneer je naar Londen gaat, je lekker een uur extra hebt, maar dat je terug voor je gevoel ineens twee uur inlevert. Soms is het ook best een gedoe: ben je in de Verenigde Staten, slaapt iedereen in Nederland steeds als jij de beste Instagram-stories deelt. Hoewel de meeste tijdzones heel voor de hand liggend zijn, kun je er ook je vraagtekens bijzetten. Dat doet bijvoorbeeld slaapexpert Dr. Els van der Helm. Zij stelt dat we in Nederland beter de tijdszone van Engeland kunnen volgen dan die van Duitsland.
In 1884 werden de tijdszones bepaald. Toen werd de wereld in 24 delen verdeeld (de 24 uren van de dag) en zo ontstonden de tijdsverschillen en tijdzones. Klinkt heel logisch, maar Inmiddels zijn we heel wat jaren en wetenschappelijke middelen verder, waardoor sommige mensen er toch iets anders naar kijken. Eigenlijk zijn veel tijdzones te oostelijk, zegt bijvoorbeeld chronobioloog Roelof Hut van de Rijksuniversiteit Groningen bij Alledaagse Vragen. Hij stelt zelfs dat dat expres was, omdat de bevolking dan een uur eerder uit bed zou komen en dat de productiviteit ten goede komt.
Sinds de Tweede Wereldoorlog horen we -qua tijdzone- bij de Duitsers. Dat geldt voor Nederland, België, Luxemburg en Spanje. Het liefst wil je dat de zon om 12 uur op het hoogst van de dag is, stelt slaapexpert Van der Helm. “Men denkt dat het goed is voor de economie, de tijd waarin we nu leven, maar als je kijkt waar wij zitten ten opzichte van de zon, dan klopt het niet. Soms is het bijna 1 uur ‘s middags dat de zon op zijn hoogste punt is. We willen eigenlijk dezelfde tijdzone als Engeland: dan zit je dichter op die 12 uur.”
Mensen denken volgens de expert dat het goed is omdat je in de avond veel licht hebt, maar dat is helemaal niet zo goed. “Je hebt juist veel te weinig licht in de ochtend, en dat is belangrijk. Mensen worden er depressiever en ongezonder van: dat is wetenschappelijk bewezen. Je wil eigenlijk dat het licht dat er is, zo optimaal mogelijk gebruikt wordt voor onze gezondheid. Mensen zijn erbij gebaat om licht vroeg in de dag te hebben.” Dat schijnt verkwikkend te zijn. Net als dat licht in de avond voor de slaap weer niet goed is, omdat je daardoor de slaap minder kunt vatten en je minder vroeg naar je bed gaat.
“De zomertijd en wintertijd is ook iets waar ik geen fan van ben. Onze biologische klok snapt dat niet. Die houdt 24 uur bij en dan gaan we slapen en dan is ineens alles een uur eerder of later. Sommige mensen zijn daar heel gevoelig voor: bij niemand heeft het een positief effect. Tijdens de switch naar de zomertijd slapen mensen gemiddeld 40 minuten minder in de zondagnacht. Je ziet die dagen ook meer auto-ongelukken, meer hartinfarcten: die maandag na de zomertijdwissel is een gevaarlijke dag. Moet je nagaan wat er dus gebeurt als je 40 minuten minder slaapt dan normaal: laat staan als je zelf nog meer slaap mist.”
Kortom, als we straks de tijd weer moeten verzetten, dan moeten we misschien eens goed bedenken of dat nou wel zo’n goed idee is. En tot die tijd, vooral zorgen dat we zelf niet zorgen dat we 40 minuten te weinig slapen, of zelfs nog meer slaap missen.
