Het klimaat blijft een flink discussie punt. Het is iets dat uiteraard ook weer op de agenda staat richting de nieuwe verkiezingen. Want nog altijd werken we in Nederland toe naar de doelstelling om in 2050 klimaatneutraal zijn.
Maar er is ook veel misinformatie over dit onderwerp. Jongeren die op TikTok op zoek gaan naar informatie over het klimaat krijgen regelmatig misinformatie voorgeschoteld. Zo blijkt uit onderzoek van KRO-NCRV’s Pointer en Beeld & Geluid. Uit de analyse blijkt dat van de 240 klimaatvideo’s er 73 misinformatie bevatte. Dat komt neer op 30%. TikTok heeft naar aanleiding van het onderzoek actie ondernomen.
42 leerlingen van een middelbare school deden mee aan het experiment van Pointer en Beeld & Geluid. Uit de data van de leerlingen blijkt dat jongeren regelmatig misinformatie voorgeschoteld krijgen wanneer ze op zoek gaan naar video’s over klimaat. Zo blijkt dat 30% van de video’s die als ‘klimaatvideo’ zijn gelabeld misinformatie bevat.
De misinformatie die de onderzoekers tegenkwamen was divers: van alt-right die klimaatverandering simpelweg ontkent, tot progressieven die de gevolgen te sterk neerzetten of verkeerde argumenten gebruiken in hun betoog. Ook kwamen veel video’s van de Creatieve Maatschappij voorbij, een warrig kanaal vol complottheorieën hetgeen al eerder bij Pointer op de radar stond.
Zo stelt een video op TikTok ten onrechte dat de ijsbeer uitgestorven is en dat klimaatverandering daar een oorzaak van is. Een andere bewering die veel voorbijkomt is de claim dat klimaatverandering van alle tijden is. Deze boodschap wordt onder andere verspreid door Joe Rogan. “Hier wordt belangrijke context weggelaten”, zegt klimaatwetenschapper Bart Verheggen. “Wat er niet bij wordt verteld is dat de huidige klimaatverandering nu door onze menselijke activiteit wordt veroorzaakt, dat het ontzettend snel gaat en dat het grote problemen veroorzaakt.” Volgens Verheggen is de claim misleidend.
Omdat de kinderen in het experiment de video’s (grotendeels) uitkeken en liken, kregen de onderzoekers tevens meer inzicht in hoe aanbevelingen op TikTok werken. Op één video met misinformatie volgden er vaak meer. Hierbij was opvallend vaak hetzelfde patroon zichtbaar, waarbij dezelfde video’s in dezelfde volgorde werden uitgeserveerd.
In een reactie laat TikTok weten dat het onderwerp klimaatverandering een belangrijk speerpunt is. “Wanneer er op ons platform gezocht wordt op ‘klimaatverandering’, wordt door middel van een label verwezen naar betrouwbare bronnen en hoe gebruikers die kunnen identificeren”, laat een woordvoerder weten. Daarnaast laat TikTok weten dat ze naar aanleiding van het onderzoek “op een aantal van de accounts en video’s gepaste actie hebben ondernomen”. Hieronder valt bijvoorbeeld het bannen van accounts, het verwijderen van content of het minder prominent maken van posts.
Om erachter te komen in hoeverre jongeren in aanraking komen met misinformatie over het klimaat, deden de onderzoekers van Pointer en Beeld & Geluid een experiment op een middelbare school. Er deden 42 leerlingen tussen de 13 en 17 jaar mee, waarvan er 10 de opdracht kregen om in een uur tijd zo veel mogelijk informatie over het klimaat op te zoeken.
De leerlingen kregen een nieuw account, zodat hun kijkgeschiedenis geen invloed had op de video’s die ze te zien kregen. Door kinderen zelf TikTok te laten gebruiken, kregen de onderzoekers op een natuurlijke manier inzicht in het algoritme van het platform.
Een vijfde van de zoekopdrachten op TikTok mondt uit in informatie die niet feitelijk juist is. En dus blijft misinformatie een groot probleem. Steeds meer jongeren gebruiken TikTok zoals veel ouderen Google gebruiken. Als het dé bron is om dingen op te zoeken, dan is het gevaarlijk als er zoveel feitelijke onjuistheden voorbij komen.
[Fotocredits – Concept Photo Studio © Adobe Stock]
