Facebooken voor het vaderland

Afgelopen zaterdag heb ik de film ‘Project X‘ gekeken – eindelijk. Na de rellen die Haren op zijn kop zetten en al het geblog leek me dat wel een verplicht nummer. En om kort te gaan: dat had ik eerder moeten doen. Want pas tijdens en na het kijken voel je hoe vernuftig, viraal en kwaadaardig de film in elkaar zit. Mijn conclusie na afloop: de film is gemaakt om de wereld over te kruipen en te bedekken met een deken van feestjes die gruwelijk gruwelijk uit de hand lopen. En als je kijkt wat de film in de VS, Zuid-Afrika en Haren heeft aangericht dan weet je dat dit slechts het begin is – als we niet oppassen met z’n allen. De hashtag #projectx zal de komende maanden regelmatig worldwide trending worden. Autoriteiten en burgers zullen continue op hun hoede moeten zijn. In angst dat Project X weer toeslaat. Dat u’t even weet, waarde lezers.

Het is een virus met een erg kwaadaardig DNA, durf ik te stellen. Het is een soort mildvuur, maar dan die hoofden van mensen aangrijpt van mond tot mond, via sociale en traditionele media en via DVD’s, youtube en torrent sites. Het is een meme betoverd door de duivel. Het is één de nieuwste bedreigingen van de wereldvrede. Het lijkt het script voor de nieuwe Batman film. Het is het bewijs dat de Maya kalender toch gelijk krijgt. Het is Pandora die haar doos dan eindelijk echt leeg stort. Het is onze collectieve straf voor dat we altijd tijdens kantooruren aan het Facebooken zijn. Ik vraag me af: zouden de makers stiekem gesponsord zijn door Al Quaida? Of door de Russen of door de Chinezen? Ik draaf door. Sorry. Maar hoe dan ook: de vrienden van Warner Bros lachen zich drie keer in de rondte, want los van dat het aantal downloads zal toenemen, verwacht ik ook dat elke burgemeester, die zijn stad of gemeente lief heeft, een exemplaar van de DVD thuis of naast zijn ambtszetel heeft liggen. De film wordt gepromoot door een beweging die is ontstaan uit de film zelf. Heel vernuftig.

De film gaat over vier jongens die samen een tuinfeest organiseren voor de verjarende Thomas. Twee geekachtige jongens (Thomas zelf en JB) en zo’n naargeestig klasgenootje (Costa) organiseren het feest. Een vreemd gastje waarvan ik de naam nergens terug kan vinden filmt. Het feest loopt gruwelijk uit de hand inclusief ingrijpen van SWAT-teams en het affikken van de halve buurt. De levens van de jongens worden geruïneerd en toch eindigen ze als American heroes, die elkaar op de schouders kloppen. Want zij hebben het meest wilde feest van de eeuw geregeld. De vader van Thomas is geschokt, maar tegelijk ook trots op zijn zoon. Thomas blijkt toch geen loser. En oh: het mooiste meisje uit de wijde omtrek wil Thomas. Maar hij kiest voor het meisje waar-ie stiekem al heel lang verliefd op is. En zij voor hem. (oh en ah). Who needs a study grant if you have found the love of your life?

De film is dus eigenlijk één grote promo-video voor het organiseren van feesten die uit de hand lopen. Ben je een niet-blije puber? Organiseer een feest, ruïneer je leven en geniet van de roem die de rest van je aura zal kleuren. Welke loser wil dat nou niet? En als je een beetje een slimme loser bent, dan organiseer je een Project X feest in de tuin van iemand anders – zoals in Haren. Zo heb je wel de lusten. Maar niet de lasten. Merthe en haar dorp zijn het bokje. Eén aanstichter is spoorloos, de ander woont in Nieuw Zeeland. Veilig en toch een held.

Wat maakt de film en de feestjes zo viraal?

• De boodschap van de film en de feestjes gaat er bij pubers en post-pubers in als koek. Het is juiste concept op het juiste moment. De sensatie van sex, drugs en het mogen vernielen van rijkeluishuizen, auto’s en alles wat je tegenkomt druipt er van af. En vooral jongens worden – in tijden dat er niet meer geknokt wordt op de kermis en militaire dienst is afgeschaft – erg aangetrokken om ‘ns lekker rellen. Het flashmob-achtige karakter van het uitnodigen via Facebook en niet weten wie er komt en hoeveel is spannend en cool. En ‘X’ in ‘Project X’ geeft het allemaal een nogal geheimzinnig karakter en dat doet het altijd goed in de marketing. En specifiek voor de organisator geldt: als het je lukt om zo’n feest te organiseren, ben je de baas van het land of in elk geval de stad of regio.
• Het is remarkable. Het is anders dan andere feestjes, zowel qua de verwachting vooraf als de herinneringen die je er aan over houdt. Het is niet het zoveelste trance feest, waarna je de volgende ochtend je roes uitslaapt en verder leeft. Het is niet het zoveelste Mega-piraten-festijn, waar het gezellig biergooien was en je je schoenen in de kliko dumpt. Het is een Project X feest. Een ruig feest dat uit de hand loopt. Het is lifechanging. Zowel voor de feestgangers als de omstanders. De meeste mensen hebben gelukkig nog nooit zoiets rampzaligs meegemaakt in hun leven. Interessant detail over Haren: voor zover ik heb kunnen achterhalen was Haren het eerste Project X feest van Europa! Wereldnieuws dus op dit continent. Niet gek dat ook de pers erop duikt als het echt een beetje op een echt Project X feest begint te lijken. Het is extreem en dus praat iedereen erover.
• Het is simpel te begrijpen en daarmee heel goed door te vertellen. Het past op een t-shirt dat iedereen zou willen dragen. Iedereen snapt het en kan het op zijn of haar manier doorgeven aan vrienden of zelfs vage bekenden. Mond-tot-mond, via Twitter, via Whatsapp, via Facebook, 9GAG, PING, IRC, Evernote, Youtube, de krant, het NOS-journaal. Iedereen helpt zo belangeloos mee met de promotie. En zo maak je het samen groot – dat hebben we in Haren gezien.
• Het kost – in elk geval vooraf – weinig om zo’n feest te organiseren. Een DJ-set. Wat opblaaspoppen. Wat stencils om mensen uit te nodigen. Een luchtkussen. That’s it. Facebook en Twitter doen de rest. Een puber of post-puber kan de was doen. Voorinvestering: max € 500,-. Ergo: no downside.
• Het is moeilijk op te sporen, in te schatten en moeilijk tegen te houden. Waar lees of hoor je erover? Facebook? Twitter? Op straat? Hoe weet je wie er echt komt? Hoe groot of klein pak je uit? Platte petten of 600 man ME? En wie spreek je eigenlijk aan? De jeugd van tegenwoordig grossiert in fake Facebook accounts en heeft volop contacten aan de andere kant van de wereld. Zelfs op plekken waar andere wetten en regels gelden.
• Het basisconcept heeft veel ruimte voor evolutie in zich. Er kan volop gevarieerd worden op het basisconcept zonder de kwaadaardige kracht van het DNA aan te tasten. En het DNA heeft voldoende ruimte in zich om te muteren in iets wat nog veel verwoestender en onstopbaarder is dan de variant in Haren. Van hardcore naar naar terror. Van heavy metal naar death metal. En natuurlijk kan de naam muteren, ook meteen handig. Zo is het extra lastig voor de politie te peilen waar de volgende komt.

Kortom: daarom sloeg Arnhem zo hard terug. Voor het landsbelang! Om de mensheid te redden. Zero tolerance. Het virus moet in de kiem gesmoord. “Nee” in woord en daad. Consequent. En aanstichters mogen opdraaien voor de kosten. Net zoals je dat thuis ook met je pubers doet. Dat zei ik al.

Wat nu? Laten we allemaal een beetje alert zijn op opborrelende Project X feesten. En zie je dat het ergens groot wordt. Meld het dan even bij de politie of twitter even naar @projectxalert. Is dit een geintje? Nee, een experiment. Kijken wat er gebeurt.

En facebooken mag, ook tijdens kantooruren. Alles voor het vaderland!

Mijn eerdere blogposts over Project X vind je hier.