Australië doet het: het bant sociale media voor mensen onder de 16 jaar. De overheid dwingt het af en het is vervolgens aan de social media-platforms om te zorgen dat ze maatregelen treffen om het ook daadwerkelijk voor elkaar te krijgen dat 11-jarigen, 15-jarigen en andere kinderen geen toegang meer hebben. Is zoiets geen goed idee in Nederland?
Sociale media zijn allang geen nieuw verschijnsel meer: we hebben inmiddels bergen aan data en onderzoeken over het gebruik van sociale media en we weten dus wel dat het schadelijk kan zijn voor jongeren. Vooral de mentale gezondheid is een heikel punt: sociale media zouden niet het beste zijn voor het nog in ontwikkeling zijnde brein. Het altijd maar zien van het perfecte plaatje en dat constante vergelijken van jezelf met anderen, dat voert bij sommige jongeren hoogtij op de socials.
Reden voor Australië om er strenger op te zijn: 16 jaar en niet jonger. TikTok, Meta en Snapchat moeten nu gaan zorgen dat ze dit ook inregelen. Doen ze dit niet, of onvoldoende, dan riskeren deze bedrijven hoge boetes. Hier had Mark Zuckerberg al die decennia geleden toen hij Facebook startte op zijn universiteit als een leuk sociaal ‘experiment’ vast niet aan gedacht: dat hij zich uiteindelijk met dit soort dingen moest gaan bezighouden. Hij hield ook lang vast aan het idee dat Facebook een soort dorpsplein is en dat wie daar op een kistje wil gaan schreeuwen niet de verantwoordelijkheid is van Facebook.
Je kunt het natuurlijk bij ouders neerleggen: moeten die precies weten waar hun kinderen en tieners mee bezig zijn? Dat wordt ze echter niet altijd makkelijk gemaakt. Op TikTok ben je niet welkom onder de 13 jaar, maar toch zijn er erg veel kinderen van zelfs een jaar of 5 die op de app te vinden zijn. Dat is niet gek: je kunt TikTok onder andere in de webbrowser bekijken zonder account. Een gateway waardoor kinderen toch aan papa en mama gaan vragen of zij geen account voor ze kunnen maken, zodat ze ook kunnen reageren op video’s die ze leuk vinden, of video’s kunnen opslaan om later terug te kijken. Veel ouders zijn ook gevoelig voor peer pressure: dat vriendinnetjes uit de klas het wel mogen, doet ze overstag gaan, omdat ze niet willen dat hun kind ‘achterloopt’.
Is het een goed idee om ook in Nederland sociale media een aangelegenheid te maken meer voor volwassenen? Waarschijnlijk wel. Kinderen hebben genoeg te leren op school en zijn druk met sporten en met vriendjes of vriendinnetjes afspreken: helemaal niet nodig om dan al steeds met die social media bezig te zijn. Hoewel de leeftijdscategorie wel een verschil maakt. Een kind van 15 is waarschijnlijk minder vatbaar voor bijvoorbeeld online predators, maar weer gevoeliger voor het ontwikkelen van een slecht zelfbeeld. De een zal dit betuttelend vinden, maar voor sommigen kan het een zegen zijn.
Mochten we sowieso in Nederland willen, dan is het verstandig om eerst te kijken hoe het er in Australië aan toegaat. Dat land heeft veel Westerse normen en waarden en is daardoor een goede kandidaat om het kunstje af te kijken. Bij ons bemoeit de overheid zich doorgaans niet heel extreem met de kinderen op zo’n niveau, maar zeker als Australië goede resultaten laat zien en de social mediabedrijven het allemaal goed meedoen, dan kan het ook in Nederland een manier zijn voor kinderen om ‘hun kindertijd’ terug te krijgen, zoals de Australiërs het noemen.
Overigens is het in Nederland al zo dat het beleid op Facebook, Instagram en WhatsApp is dat je onder de 16 jaar toestemming van je ouders nodig hebt, wat op X, TikTok en Snapchat 13 jaar is. Dat weet niet iedereen, maar in principe zijn er dus wel degelijk dit soort leeftijdsgrenzen, alleen wordt er iets losser mee omgegaan. Iets wat ook wel past bij ons DNA, maar wat misschien niet altijd het beste is voor elke tiener.
