Gebruik jij Facebook en Instagram gratis? Je denkt waarschijnlijk van wel: het is niet alsof de social media-platforms elke maand geld van je bankrekening halen. Toch heb je het niet juist en de EU maakt zich er druk om.
Het internet lijkt wel gratis, maar dat is het eigenlijk nooit. Vaak moet je naar advertenties kijken, gegevens invoeren, klikken, liken, enzovoorts. Het duidelijkste voorbeeld van hoe gratis niet bestaat zijn free-to-play-games. Je kunt ze wel gratis spelen, maar je wordt wel platgegooid met advertenties waar je verplicht 30 seconden naar moet kijken. Gratis ja? Je betaalt misschien niet met euro’s, maar je betaalt zeker.
Dat stelt ook de EU, vooral waar het gaat om social media. De EU vindt dat Meta duidelijker moet zijn over de manier waarop je als gebruiker betaalt voor deze diensten. Waarom het hier nu mee komt heeft alles te maken met het betaalde abonnement dat Meta vorig jaar introduceerde. Je kunt het niet hoeven zien van reclame afbetalen met 10 euro per maand. Betaal je niet, dan zie je reclame en kijken Insta en Facebook mee met wat je allemaal doet om je beter te leren kennen. Niet uit interesse, maar om die gegevens te gebruiken en je beter op jouw voorkeuren afgestemde advertenties te tonen. De EU wil Meta hiervoor beboeten. Het is een oneerlijke keuze.
Meta misleidt mogelijk consumenten. Voor de ‘gratis’ versie van Facebook of Instagram betaal je met je (persoons)gegevens. https://t.co/53gANggp9o
— Corine Zaagman (@CorineZaagman) July 22, 2024
Diverse consumentenorganisaties doen hun beklag bij Meta. Net als de EU vinden ze dat er niet kan worden gesproken over ‘gratis’ als het om Meta’s social media gaat. Misleiding is het, menen ze. Meta verdient geld aan de gegevens van zijn gebruikers en die vertegenwoordigen dus wel degelijk een waarde. Dat mag Meta wel wat duidelijker vertellen en het krijgt tot 1 september de mogelijkheid om dit voor elkaar te krijgen.
Doet het niets met de opmerkingen, dan is het mogelijk in overtreding. Meta kan dan van zowel de EU als de waakhonden per land, zoals onze ACM, aparte repercussies verwachten voor het volgens hen verkeerd omgaan met de data van gebruikers. Misschien vraag je je af waarom dit niet van Spotify wordt gevraagd, dat inderdaad ook gratis te beluisteren is met reclame en betaald zonder.
Het verschil zit hem waarschijnlijk in de gegevens van gebruikers en hoe de streamingdienst hiermee omgaat. Zo krijg je op Spotify geen reclames die op jou persoonlijk zijn toegespitst in de mate zoals dat plaatsvindt op Facebook en Instagram. Maar het zal ons niets verbazen als Meta als poortwachter ook wel als voorbeeld dient voor anderen. Er zijn immers talloze internetdiensten die op deze manier werken. We houden het in september in ieder geval in de gaten.
