Het Nederlandse elektriciteitsnet is dringend aan uitbreiding toe. Het piept en kraakt al geruime tijd, waardoor in sommige gebieden nieuwe aansluitingen al bijna niet meer mogelijk zijn. Minister Jetten heeft daarvoor een plan opgesteld, samen met netbeheerders en andere stakeholders. Die plannen, het zogenoemde Landelijk Actieprogramma Netcongestie (LAN), heeft hij in een brief (pdf) aan de Tweede Kamer uiteengezet. Het komt neer op forse investeringen van netbeheerders en een slimmer gebruik van het elektriciteitsnet, onder andere door ‘spitsmijden’. Dat moet voorkomen dat het Nederlandse elektriciteitsnetde komende jaren ‘vastloopt’ en de stroomvoorziening nog verder in gevaar komt.
Op dit moment investeren de verschillende netbeheerders jaarlijks 3,9 miljard euro in het elektriciteitsnet. Een verdubbeling ten opzichte van 2019. Dat is echter nog niet voldoende om aan de voortdurende groeiende vraag naar elektriciteit te kunnen blijven voldoen. Daarbij speelt ook de enegietransitie, naar duurzaam opgewekte elektriciteit, een grote rol. Voor het behalen van de klimaatdoelen investeren bedrijven en industrie in verduurzaming. Zij worden daarbij echter gehinderd door een tekort aan transportcapaciteit. Dat geldt ook voor de aansluiting van hernieuwbaar opgewekte energie. De prioriteit ligt nog steeds op heet zo snel mogelijk uitbreiden van het elektriciteitsnet, maar er is meer nodig.
Het Landelijk Actieprogramma Netcongestie richt zich daarom op drie hoofddoelen:
1. Sneller bouwen en het sneller realiseren van netuitbreidingen
2. Sterker sturen op betere benutting van het net
3. Vergroten van flexibele capaciteit: publiek-private acties voor slimme oplossingen
In het plan wordt onder andere ingezet op het versnellen van het uitbreiden van de netcapaciteit. Daarvoor wordt onderzoek gedaan naar of het nuttig en zinvol is om bij projecten in te zetten op extra verzwaringen, zoals het plaatsen van extra transformatoren of het realiseren van meer capaciteit op een nieuwe of te verzwaren elektriciteitskabel of -lijn. In de praktijk gebeurt dit al steeds vaker en zo kan met efficiëntere inzet van personeel en materiaal meer worden gebouwd.
Ook een betere samenwerking tussen netbeheerders en overheden maakt onderdeel uit van de plannen. “Om de voorbereidingsfases van netuitbreiding te versnellen, wordt in het actieprogramma ingezet op een duidelijke regionale procesregie op provinciaal niveau. Netbeheerders en overheden versnellen door samen te werken aan (clusters van) projecten en daarbij procedurestappen parallel uit te voeren in plaats van na elkaar”, aldus de minister.
Een belangrijk onderdeel bij het realiseren van meer capactiteit in het elektriciteitsnet is het optimaler benutten van bestaande en nieuwe capaciteit. Spitsmijden kan daarbij helpen. “ Het gebruik van het net in de daluren is voor verbruikers doorgaans even duur als tijdens de piekmomenten. Ten behoeve van een goede kostenverdeling zouden ‘spitsmijders’ in aanmerking moeten kunnen komen voor lagere nettarieven. Als het lukt om flexibele capaciteit optimaal te benutten, dan is dit een belangrijke stap vooruit voor het energiesysteem en biedt dit tegelijkertijd aan bedrijven en de industrie kansen. Het aanbieden van flexibele capaciteit zorgt voor lagere energiekosten en biedt mogelijkheden voor de ontwikkeling en uitrol van innovatieve en slimme oplossingen.”, schrijft Jetten.
