Hoe komt het dat een nummer als This is America van Childish Gambino zo goed blijft hangen? Het heeft ongetwijfeld te maken met de zanger zelf: in de clip valt hij nogal op door zijn dansmoves en de gezichten die hij trekt. Een sowieso enorm impactvolle clip, maar dat is niet het enige wat het nummer populair maakt. Dat is namelijk de harmonieuze verrassing.
Hedendaagse tophits hebben het bijna allemaal, zo’n harmonieuze verrassing. We vinden muziek namelijk stiekem heel snel eentonig. Steeds hetzelfde deuntje, je weet precies wat er komen gaat… Veel Nederlandse volkszangers hebben er al eeuwen succes mee, maar een echte hitsong blijkt juist te spelen met je verwachting. Is dat waarom het stiekem uit drie nummers bestaande Bohemian Rhapsody zo populair blijft?
Misschien wel. Een studie die gepubliceerd is in deFrontiers in Human Neuroscience toont aan dat harmonieuze verrassingen iets zijn wat mensen prettig vinden in muziek. De onderzoekers hebben Billboard-hits (een soort Amerikaanse top 40) bestudeerd van 1958 tot 2019. Wat blijkt? Hoe dichterbij 2019 komt, des te meer is die harmonieuze verrassing aanwezig.
Wat dat precies betekent, is dat er plotselinge veranderingen merkbaar zijn in de melodieën, voornamelijk in de belangrijkste akkoorden. Soms komt het in de vorm van percussie die ineens een compleet ander nummer lijkt te spelen. Het maakt muziek heel interessant, want er gebeurt iets opvallends, iets waarvan je brein denkt: ‘Maar wacht eens even, dit had ik helemaal niet verwacht!’ Hierdoor is een nummer niet alleen leuk om naar te luisteren, het blijft ook nog eens veel beter hangen. In This is America van Donald Glovers alter ego Childish Gambino is dat die trapmuziek die er ineens tussendoor komt.
Een van de onderzoekers, Scott Miles, zegt: “”Muziek is cultuur. Cultuur evolueert in de loop van de tijd, dus de inhoud van muziek moet in de loop van de tijd evolueren om hetzelfde succes te hebben als eerder uitgebrachte muziek. Deze studie komt op een zeer concrete en meetbare manier tot de kern van wat een dynamisch effect is binnen de populaire cultuur. Deze bevindingen helpen ons ook beter te begrijpen hoe muziek in de hersenen wordt verwerkt.”
Muziek die onverwachts is, dat klinkt als een bekend genre, toch? Jazz is zeker een muzieksoort die de onderzoekers grondig hebben onderzocht. Om precies te zijn de breinen van jazzmuzikanten. Daar blijkt namelijk vanalles te gebeuren: als je enorm goed kunt improviseren in muziek, dan blijk je zelfs puur en alleen het linkergedeelte van het brein te gebruiken.
Dat is interessant, omdat het rechtergedeelte juist geassocieerd wordt met je flexibiliteit om om te gaan met nieuwe situaties. Het linkerdeel is juist volledig van de routine. Toch is daar wel een verklaring voor. De onderzoekers menen dat iemand die net leert spelen elke noot op papier moeten lezen om te kunnen spelen, terwijl een expert altijd sneller patronen vindt in de muziek.
Even terug naar de voorspelbaarheid van muziek en al die hits die je geduld daarin op positieve wijze op de proef stellen. De onderzoekers ontdekten namelijk ook dat die harmonieuze verrassingen het beloningssysteem in onze hersenen aanspreken. Kortom, er komt een klein beetje dopamine vrij bij zo’n plotselinge verandering in de melodie. Dopamine, dope: de vergelijking met drugs is gauw gemaakt.
“Je kunt de vergelijking maken met een drug, waar het een dopamine-beloning is. Er is een soort uniek cohort van 14- tot 20-jarigen die het succes van popmuziek stimuleren. De verwachtingen voor dat cohort zijn in 2000 anders dan de verwachtingen van tieners in 2005. Toen die tieners uit 2005 jong waren, werden ze blootgesteld aan muziek met een zekere verrassingsinhoud. Toen zij degenen werden die de popmuziek bepaalden, hadden ze een hoger niveau van harmonische verrassing nodig om hetzelfde dopamine-effect op te wekken dan tieners in 2000.”
Kortom, muziek is niet alleen heel fijn om naar te luisteren tijdens het strijken, hardlopen, werken, knuffelen of wat dan ook: het is ook nog eens een klein beetje verslavend.
Fotocredits: FreePhotos
